انواع چوب: راهنمای جامع 0 تا 100 [آپدیت 1401]

گونه های متفاوتی از انواع درختان در کل جهان وجود دارند که هر کدام از این گونه ها خصوصیات منحصر به فردی دارند. این خصوصیات متفاوت، بسته به نوع آب و هوای منطقه، نوع خاک، ارتفاع از سطح دریا و نوع پوشش و نوع جنگل هایی که در آن رشد می کنند تفاوت های بسیاری دارند. این تفاوت ها در سال های مختلف رویش در درخت بر روی خصوصیات چوب بدست آمده تاثیر مستقیمی دارد. وجود خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مختلف باعث ایجاد انواع چوب می شود که در نقوش چوب، رنگ، بو، بافت چوبی و به طور کلی در کاربردهای آن تفاوت های چشمگیری ایجاد می کند.

حتما ببینید: چوب چیست ؟ خواص، ویژگی ها و ساختار فیزیکی و شیمیایی چوب

در این مطلب با انواع چوب های زیر آشنا خواهیم شد:

• چوب بلوط (Oak)
• چوب ملچ (Elm یا Ulmus glabra)
• چوب نراد (Abies)
• چوب توسکا (Alder ،Alnus)
• چوب گردو (Walnut)
• چوب اقاقیا (Robinia)
• چوب وسترن رد سدار (Western Red Cedar)
• چوب پالیساندر (Palisander)
• چوب ون (Ash)
• چوب افرا (Maple)
• چوب آکاژو (Acajou)
• چوب اکومه (Okoume)
• چوب رز (Rosewood)
• چوب ونگه (Wenge)
• چوب بالسا (Balsa)
• چوب راش (Beech)
• چوب آبنوس (Ebony)

آگاهی از این خصوصیات و جزئیات، برای انجام کار اصولی و صحیح و دقیق با چوب بسیار ضروری و مهم است. اگر با داشتن اطلاعات کم از این موجود زنده شروع به کار و ساخت سازه های مختلف چوبی کنیم، در طول اجرای پروژه های مختلف مشکلات زیادی به وجود می آید. این مشکلات ممکن  است در هنگام کار با ماشین آلات مختلف، خطراتی جدی به بار آورد. در این مطلب در وودیانو سعی می کنیم شما را با خصوصیات مختلف انواع چوب و کاربرد هر کدام از آن ها بیشتر آشنا کنیم و اطلاعات کاملی از انواع گونه های مختلف چوبی در اختیار شما قرار دهیم.

تقسیم بندی چوب ها به چند طریق انجام می شود. به طور کلی می توان انواع چوب را به دو گونه سوزنی برگان و پهن برگان تقسیم کرد. در بخش زیر می توانید لیست انواع چوب را در دو دسته پهن برگان و سوزنی برگان مشاهده کنید.

لیست چوب های پهن برگ:

لیست چوب های سوزنی برگ:

حال در این بخش به معرفی انواع چوب ها و بررسی خواص، ویژگی های و کاربرد هر کدام از این چوب ها می پردازیم.

انواع چوب: معرفی چوب بلوط (Oak):

بلوط انواع مختلفی دارد و یکی از چوب های پر کاربرد است. چوب بلوط بسیار سخت، خوش نقش و زیبا است. بلوط رنگ بندی گسترده ای دارد و انواع آن از سفید، خاکستری تا قهوه ای دیده می شود. درون چوب قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره و برون چوب سفید مایل به قهوه ای روشن چوب بلوط یکی از رنگ های پر تکرار این چوب است. درون چوب بلوط از برون چوب آن قابل تفکیک نیست و جز گونه هایی است که درون چوب آن به صورت ناگهانی به برون چوب تبدیل نمی شود (بر خلاف چوبی مثل عناب یا رز). در سطح بریده شده این چوب و در جهت شعاعی، پر مگس های بزرگ و به تعداد زیاد دیده می شوند که یکی از ویژگی های منحصر به فرد و راه های شناسایی چوب بلوط است. چوب بلوط راست تار و درشت بافت است و یکی از انواع چوب های بخش روزنه ای به شمار می آید.

بلوط در حفره های سلولی خود تیل دارد که کمتر چوبی این ویژگی را دارد. وجود تیل باعث می شود که منافذ بین سلولی آن بسته شوند و همین خاصیت باعث می شود که برای ساخت بشکه های نگهداری مایعات از آن ها استفاده شود. در ایران هم این درخت بسیار زیاد رشد می کند که جنگل های بلوط زاگرس از معروف ترین آن ها است. چوب بلوط در برابر پوسیدگی با دوام است و به همین خاطر در قایق سازی و بشکه مایعات از آن استفاده می شود.

همکشیدگی حجمی بلوط به دلیل اختلاف نوع بافت، بسیار زیاد است که باعث شانه عسلی شدن این چوب می شود. بلوط ثبات ابعاد متوسطی به خصوص در جهت مماسی دارد که از معایب آن به شمار می آید. از ویژگی های مثبت چوب بلوط این است که چسب خوری و رنگ پذیری خوبی دارد و بسیار خوب با بخار خم می شود. در صنایع روکش گیری بسیار زیاد از این چوب استفاده می شود و تقریبا بدون جایگزین است و گونه بلوط سفید، قرمز و بلوط مشکی بسیار زیاد در این بخش کاربرد دارند. در مجموعه وودیانو از این چوب برای ساخت کفپوش و کف پله تمام چوب استفاده کرده ایم که سختی و مقاومت به سایش از دلایل این انتخاب بوده است.

انواع چوب: معرفی چوب ملچ (Elm یا Ulmus glabra):

چوب ملچ، چوبی بخش روزنه ای و نیمه سخت است و از جمله پهن برگان خزان کننده است. ملچ بسیار خوشکار و خوش نقش است و از آن در تهیه روکش های زیبا استفاده می شود. نقوش حاصل از حالت رشد بخش روزنه ای در درختان در چوب ملچ به خوبی مشاهده می شود و یکی از راه های شناسایی این چوب است. رنگ درون چوب ملچ قهوه ای روشن تا متوسط کمی مایل به قرمز یا قهوه ای تیره است که تمایل رنگ به قرمزی همیشه با زردی همراه است و قرمزی آن تفاوت زیادی با قرمزی چوب هایی مثل رز یا سرخدار دارد. رنگ برون چوب آن زرد کم رنگ است و بافت برون چوب حجم کمتری از چوب تنه آن را تشکیل می دهد. نقوش بروسن در بعضی از ملچ ها دیده می شود و هم چنین بافت در هم تنیده ای دارد که این چوب را در برابر شکاف خوردگی مقاوم می کند.

چوب ملچ درشت بافت است و مقطع آوندهای آن با چشم غیر مسلح دیده می شود. ملچ سطح برجسته ای دارد و از این نظر رتبه بالایی را در بین انواع چوب ها دارد و بعد از اجرای آستری رنگ های بی نظیری را به نمایش در می آورد. چوب ملچ نسبت به پوسیدگی مقاومت کمی دارد و باید به خوبی از آن محافظت شود تا در مراحل مختلف استفاده از این چوب مشکلی به وجود نیاید. از چوب ملچ در صنایع مختلفی مانند جعبه سازی، سبد سازی، مبلمان، چوب هاکی، روکش، کمان تیر اندازی و خمیر کاغذ و هنرهایی که با چوب زینتی و مرغوب سر و کار دارند استفاده می شود. در مجموعه وودیانو از این چوب بیشتر برای ساخت قطعات تزئینی استفاده کرده ایم و از روکش آن بارها برای ساخت دکوراسیون های داخلی با ارزش بهره برده ایم.

انواع چوب: معرفی چوب نراد (Abies):

نراد از گروه درختان سوزنی برگ است که خزان نمی کند و اغلب با اسم کاج در بین عامه مردم شناخته می شود. درخت نراد عمدتا در مناطق کوهستانی و در ارتفاع بالا از سطح دریا، در سراسر جهان رشد می کند؛ ولی با این وجود، تقریبا در تمامی مناطق آب و هوایی توانایی رشد دارد؛ احتمالا شما هم تجربه مواجه با کاج ها را در شهرهای مختلف داشته اید. درخت نراد حدود 50 گونه مختلف دارد که خواص آن ها با هم متفاوت است و استفاده های گوناگونی نیز دارند. نراد یا همان چوب روسی، طبق اسم رایجی که در بین مردم دارد، مانند اکثر سوزنی برگان چگالی کمی دارد که مقدار آن در حدود 360 تا 450 کیلوگرم بر متر مکعب است. نراد به طور کلی سختی کمی دارد ولی در عین حال نسبت به وزن مخصوص کمش، سختی قابل قبولی دارد. یکی از عوامل تاثیر گذار در این مورد بافت سفت چوب تابستانه این درخت است که یکی از ویژگی های شناسایی چوب نراد یا روسی است. رنگ این چوب نیز در گونه های مختلف متفاوت است اما عمدتا بافت روشنی دارد.

رنگ چوب نراد از سفید تا زرد روشن یا قهوه ای خیلی روشن است و در برخی از گونه ها کمی مایل به قرمز و در گونه ای مثل رد وود کاملا قرمز دیده می شود. درون چوب نراد مرز مشخصی با برون چوب آن ندارد. این گونه در ایران با نام تجاری چوب روسی شناخته می شود و به صورت گسترده از آن در صنایع مختلف و انواع هنر های چوبی استفاده می شود. چوب نراد راست تار است و بافت یکدستی دارد و بافتش متوسط و رو به درشت است. البته تا وقتی راست تار است که با گره های این چوب بافتش تغییر نکرده باشد. به دلیل مواردی که در بالا بدان اشاره شد، چوب نراد خیلی خوش کار نخواهد بود و به خصوص در هنر منبت مشکلاتی را به همراه دارد؛ اما با این وجود، باز هم از این چوب بسیار زیاد استفاده می شود. چوب نراد در برابر حمله حشرات موریانه ها مقاوم است و برای ساخت تیر و ستون خانه های تمام چوب کاربرد دارد. همچنین از این چوب در صنعت تخته لایه و کاغذسازی نیز استفاده می شود. در مجموعه وودیانو بارها از این چوب در دکوراسیون داخلی، بیرونی و مخصوصا در ساخت اسکلت خانه های تمام چوب، آلاچیق و پرگولا استفاده کرده ایم که یکی از پرکاربردترین چوب های مورد استفاده ما در طی این سال ها بوده است.

حتما ببینید: ساخت خانه های چوبی: از رویا تا واقعیت

حتما ببینید: ساخت کلبه های چوبی: راهنمای 0 تا 100 فارسی

انواع چوب: معرفی چوب توسکا (Alder ،Alnus):

درخت توسکا، از گروه درختان پهن برگ است و در برخی مواقع، رنگی شبیه به چوب راش دارد؛ اما در اغلب موارد نسبت به راش رنگی روشن تر و بافتی متفاوت دارد. رنگ سفید، زرد تا صورتی کم رنگ یا در بعضی مواقع مخصوصا در گونه هایی که در ایران رشد می کنند صورتی مایل به قرمز نیز در این چوب مشاهده می شود. توسکا هم به مانند راش، پر مگس های قابل مشاهده ای دارد اما نوع آن کاملا با پر مگس های راش متفاوت است که با اندکی تجربه می توان این دو را از هم تمایز داد. وزن مخصوص این چوب از 450 تا 500 کیلوگرم بر متر مکعب است که از این نظر هم با چوب راش که سنگین تر است تفاوت دارد. رنگ چوب توسکا در برابر نور آفتاب به قهوه ای مایل به قرمز تبدیل می شود. همچنین رنگ چوب توسکا با افزایش سن درخت تیره تر می گردد. همان طور که اشاره شد چوب توسکا شبیه ترین بافت را به چوب راش دارد و متاسفانه یکی از بیشترین تقلب ها در بین برخی از سازندگان لوازم چوبی با جا زدن این چوب به جای چوب راش انجام می شود! اما با کمی تجربه خیلی راحت می توان این دو چوب را از هم تشخیص داد.

تفاوت آشکاری بین بافت برون چوب و درون چوب این درخت وجود ندارد و تبدیل درون چوب به برون چوب تدریجی انجام می پذیرد. الگوی ظاهری و کلی این چوب شبیه به چوب درخت توس است ولی رنگ توسکا قرمز تر از چوب توس است و به همین دلیل اصلا این اشتباه رخ نمی دهد. دلیل اصلی این شباهت این است که هر دوی این گونه ها از یک خانواده هستند و بافتی شبیه به هم دارند. منافذ چوب توسکا بسته است و الیاف یکدست و راست تاری دارد و شرایط رشد درخت بر روی چوب آن تاثیر بسیار زیادی دارد. از جمله کاربردهای مهم این چوب در صنعت روکش، تخته چندلا، شمع معادن، خراطی، کلاف مبل و قالب چوبی و غیره است. در مجموعه وودیانو بیشتر از چوب توسکا برای ساخت کلاف مبل و معرق کاری استفاده کرده ایم و از بافت قرمز رنگ آن در قسمت های مورد نیاز بهره برده ایم.

انواع چوب: معرفی چوب گردو (Walnut):

چوب گردو یکی از بهترین و خوش کارترین چوب های مورد استفاده در ایران است و بافتی بسیار زیبا و خوش رنگ دارد. این چوب در شرق اروپا و غرب آسیا و آمریکا پراکنده شده است و در ایران هم بسیار زیاد رشد می کند. وزن مخصوص آن حدود 700 کیلوگرم بر متر مکعب است و چوبی سنگین به حساب می آید. درون چوب آن از قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره با رگه های های متمایز و اغلب تیره تر می باشد و در بسیاری از موارد رنگ گردو به خاکستری هم نزدیک می شود. رنگ برون چوب گردو متمایل به سفید است و معمولا این درون چوب گردو است که ارزش اقتصادی بیشتری دارد. البته لازم به ذکر است که چوب درخت گردو در ایران به صورت صنعتی در دسترس نیست و برای تهیه الوارهای صنعتی این چوب باید از گونه های خارجی استفاده کرد.

چوب درخت گردو راست تار و خوش کار است و به همین دلیل از آن در اکثر هنرهای چوبی استفاده می شود. در بعضی مواقع در چوب گردو کج تاری هم دیده می شود که این مورد بسیار زیاد به شرایط رشد درخت بستگی دارد. چوب گردو سختی متوسطی دارد ولی از نظر ریز و درشت بودن بافت می توان گفت کمی درشت بافت است. این چوب دارای درخشندگی خاصی است ولی بعد از رنگ واقعا بافت زیبایی به خود می گیرد و زیبایی آن دوچندان می شود. چوب گردو نیمه بخش روزنه ای است و منافذ پراکنده ای دارد و از این حیث با گونه های بخش روزنه ای و پراکنده آوند متفاوت است. هم چنین منافذ سلولی چوب بهاره آن بسیار بزرگ تر از منافذ چوب تابستانه است و همین اختلاف است که این چوب را از چوب های پراکنده آوند جدا کرده و به سمت چوب های بخش روزنه ای سوق می دهد. حلقه های رویش گردو واضح هستند و می توان از آن ها برای شمارش سن درخت استفاده کرد. از جمله کاربردهای چوب گردو در مبلمان، کابینت تمام چوب، درب تمام چوب، قنداق تفنگ، روکش، منبت، معرق، خراطی و تقریبا در اکثر هنرهای چوبی است و به خصوص در هنرهای زینتی چوبی کاربرد گسترده ای دارد. در مجموعه وودیانو از این چوب برای ساخت تابلوهای معرق کاری، خراطی و سازه های تزئینی استفاده کرده ایم. البته روکش این چوب هم بسیار پرکاربرد بوده است.

انواع چوب: معرفی چوب توس (Birch):

توس یا غان با نام عمومی Silver Birch و با نام علمی Betula pendula در اروپا (بیشتر در کشور های اسکاندیناوی) و کانادا و جنوب غربی آسیا می روید. توس یک درخت پهن برگ، خزان کننده و با برگ های بسیار ریز، از جنس Betula و از خانواده ی Betulaceae می باشد و به خانواده Fagaceae (خانواده راش-بلوط) نزدیک است. از جنس Betula بین ۳۰ تا ۶۰ رده شناسایی شده است که از این میان ۱۱ مورد جز لیست گونه های در معرض انقراض قرار دارند. درخت توس درختی است با اندازه کوچک یا متوسط که عمری کوتاه دارد. ارتفاع این درخت در ایران به ۱۴ تا ۱۸ متر و با قطر تنه ۸۰ سانتی متر است ولی در اروپا بلندی درخت توس به ۲۰ تا ۳۰ متر و با قطر تنه ۳ تا ۶ متر است. میانگین وزن خشک (چگالی) چوب توس ۶۴۰ کیلوگرم بر متر مکعب است. درون چوب اش به رنگ قهوه ایی مایل به قرمز روشن است و رنگ برون چوب توس نزدیک به رنگ سفید است. راست تار و کمی موجدار است و بافت ریز و یکدستی دارد که درخشش طبیعی کمی دارند. تقریبا هیچ تفاوت رنگی بین حلقه های رشد سالیانه اش وجود ندارد و بخاطر اینکه رنگ این چوب کمی مات است ظاهر یکنواختی به این چوب می دهد. از چوب توس برای تولید پلای وود (Plywood)، جعبه ها و صندوق ها و خراطی و غیره استفاده می کنند. عمده ترین مصرف چوب توس در سراسر جهان برای تولید گسترده روکش و تخته لایه است. از تخته لایه توس برای ساخت کابینت و قفسه های چوبی و میز و غیره استفاده می کنند. همچنین تخته لایه های توس کاربرد زیادی در ساخت اسباب بازی ها بخصوص خانه های عروسکی برای کودکان و برای تجهیزات زمین بازی و آلات موسیقی دارند.

حتما ببینید: معرفی کامل چوب توس به همراه مزایای و کاربردهای چوب توس

انواع چوب: معرفی چوب اقاقیا (Robinia):

درخت اقاقیا پهن برگ است و چوبی مقاوم و سخت و با نقوشی بسیار زیبا تولید می کند. رنگ چوب اقاقیا قهوه ای مایل به زرد مات است و بافتی بخش روزنه ای دارد. درخت اقاقیا چوب سنگین، سخت و محکمی تولید می کند، به طوری که هنگام برش با دستگاه های نجاری صدایی بسیار زیادتر از حد متعارف سایر چوب ها تولید می شود که این تفاوت را هنگام کار با آن به راحتی متوجه خواهید شد. این چوب الیاف متراکمی دارد و در برابر پوسیدگی بسیار با دوام است و از این حیث با چوب ملچ تفاوت دارد. وزن مخصوص آن حدود 750 کیلوگرم بر متر مکعب است و بعضا با رنگ کرم با زمینه شکلاتی هم وجود دارد. چوب اقاقیا داری نقوش کم و بیش نواری است و کج تاری در آن بسیار زیاد وجود دارد. هم چنین چوب اقاقیا قابلیت اره خوری سختی دارد و دیر خشک می شود. به طور کلی چوب اقاقیا نقوش زیبایی دارد و در بعضی مواقع دارای درخشش ذاتی نیز می باشد که این درخشش حتی قبل از رنگ کاری هم دیده می شود. در مجموعه وودیانو از این چوب بیشتر برای ساخت قطعات خراطی شده استفاده کرده ایم که ساخت گیتار تمام چوب یا سالید با این چوب هم از پروژه های در حال ساخت وودیانو است.

حتما ببینید: آموزش ساخت گیتار: راهنمای 0 تا 100 فارسی

انواع چوب: معرفی چوب وسترن رد سدار (Western Red Cedar):

این چوب از درختی سوزنی برگ به دست می آید و خصوصیات منحصر به فردی دارد. درون چوب آن قرمز مایل به قهوه ای یا صورتی است و برون چوب باریک و روشن تری دارد. وسترن رد سدار (Western Red Cedar) رنگ زرد روشن تا سفید ماتی دارد و راست تار است و این ویژگی راست تار بودن آن کاربردهای ویژه ای را برای آن به وجود آورده است. وسترن رد سدار بافت متوسط تا درشتی دارد اما ریز بافت ترین قسمت های آن، با ارزش ترین بخش های این چوب به شمار می آید. چوب وسترن رد سدار فاقد کانال رزینی است که این موضوع بسیار خوشایند است و کاربرد آن را در صنایع مختلف و هنرهایی مثل ساخت گیتار بیشتر می کند. در چوب وسترن رد سدار انتقال از چوب آغاز به پایان به صورت ناگهانی انجام می شود پس باید این موضوع در هنری مثل ساخت گیتار مورد توجه قرار گیرد. وسترن رد سدار در برابر پوسیدگی و حشرات بسیار با دوام و مقاوم است. کار با دست و ماشین با این چوب راحت است و چوبی خوش کار محسوب می شود. اتصالات فلزی که بر روی چوب وسترن رد سدار بسته می شوند، به خصوص در مناطق مرطوب، تاثیر بدی روی رنگ این چوب دارند. وسترن رد سدار، چوبی محکم و معطر است و برای لمبه کوبی، پلکان قایق، الوارهای صنعتی، دیوار پوش های بیرونی و قسمت های مختلف سازهای موسیقی استفاده می شود. مهم ترین کاربرد این چوب استفاده برای صفحه رویی گیتار کلاسیک است. چوب وسترن رد سدار بعد از اتمام کار، رنگی تیره تر از قبل خواهد داشت. در مجموعه وودیانو از این چوب برای ساخت صفحه صدا در گیتار کلاسیک استفاده کرده ایم که واقعا بدون جایگزین است.

انواع چوب: معرفی چوب پالیساندر (Palisander):

پالیساندر درختی پهن برگ و با وزن مخصوص نزدیک به 1000 کیلوگرم بر متر مکعب است و یکی از چوب های با دوام و مقاوم محسوب می شود. تبدیل درون چوب به برون چوب در این درخت به صورت ناگهانی اتفاق می افتد و نقوش حاصل از این انتقال بسیار ارزشمند و زیبا هستند. این چوب یکی از زیباترین گونه های چوبی است که در طبیعت وجود دارد و همه ویژگی های یک چوب زیبا را داراست. پالیساندر هم خانواده رزوود ماداگاسکار است و در ساخت روکش های تزئینی کاربرد بسیار زیادی دارد. رز وود ماداگاسکار از گونه های در حال انقراض و به خطر افتاده است که تجارت آن در کل جهان ممنوع شده است. درون چوب آن از زرد روشن یا پرتقالی تا قهوه ای تیره مایل به قرمز با رگه های تیره رنگ دیده می شود. پالیساندر برون چوب زردی دارد که مرز بین چوب درون و بیرون آن کاملا مشخص است و ترکیب این نقوش با برش های جناقی، زیبایی بی نظیری را پدید می آورد.

پالیساندر پراکنده آوند و راست تار است و بافت متوسطی دارد و نمی توان اصلا به آن یک چوب درشت بافت اطلاق کرد اما در سطح این چوب حس درشت بافت بودن مشخص است. این چوب یکی از گونه های بادوام در برابر پوسیدگی و حمله حشرات به شمار می آید. از این چوب در روکش گیری، ساخت بدنه و فینگر بورد گیتار و دیگر سازه های زینتی استفاده می شود. هم چنین می توان از پالیساندر در صنعت مبلمان، منبت، خراطی و کابینت هم استفاده کرد که در صورت استفاده در این صنایع، قیمت تمام شده کار بسیار بالا خواهد بود. در مجموعه وودیانو از این چوب برای ساخت ساید و بک گیتار و سازه های تزئینی دیگر استفاده کرده ایم. همچنین ساخت حلقه های چوبی با استفاده از پالیساندر واقعا لذت بخش است.

انواع چوب: معرفی چوب ون یا زبان گنجشک (Ash):

چوب ون یا زبان گنجشک در ایران بسیار رشد می کند. این چوب، چوبی بخش روزنه ای است و بافت نسبتا سختی دارد. رنگ آن سفید صدفی، تا سفید مایل به زرد بوده و راست تار می باشد. چوب ون ناهمگن و درخشنده است و وزن مخصوص آن حدود 700 کیلوگرم بر متر مکعب است. این چوب یکی از پر رگه ترین و زیبا ترین چوب های دنیا به شمار می آید. درون چوب آن سفید مایل به زرد تا قهوه ای روشن است. این درخت درصد برون چوب وسیع تر و بیشتری نسبت به درون چوب دارد و به همین خاطر اغلب رگه های تیره تر در این چوب در سازه های مختلف دیده می شود که این طرح در ون های امریکایی و کانادایی کمتر است. چوب ون در خراطی، جعبه سازی، پله چوبی، چوب بیس بال و در اکثر مواردی که چوب های سخت کارایی دارد (مثل کفپوش) مورد استفاده قرار می گیرد. نوع آسیایی و زبان گنجشک هایی که در ایران رشد می کنند بسیار زیبا و خوش نقش هستند ولی متاسفانه به مانند دیگر گونه های درختی، در ایران تنه صنعتی آن وجود ندارد. تجربه ای که از کار با این چوب در مجموعه وودیانو داشته ایم تمامی این موارد را تصدیق می کند و اگر سوال بیشتری در مورد این چوب دارید از طریق کامنت با ما در ارتباط باشید. چوب ون در مجموعه وودیانو یکی از پرکاربرد ترین چوب ها بوده است و از آن بسیار زیاد در ساخت درب های باکیفیت و پله های چوبی استفاده شده است.

انواع چوب: معرفی چوب افرا (Maple):

در جهان 115 گونه افرا وجود دارد که 3 نوع آن در ایران با نام های افرا پلت (Acer velutinum)، افرا شیردار (Acer leatum)، افرا کیکم (Acer monspessulanum) و 5 گونه ی مهم تجاری آن در آمریکا رشد می کند. افرا جز چوب های سخت و نیمه سخت می باشد. چوب افرا محکم و خوش کار است و رنگ پذیری خوبی دارد.

برخلاف بسیاری از پهن برگان، اغلب از برون چوب افرا به نسبت درون چوب آن استفاده می شود. رنگ برون چوب افرا، کرم روشن تا کرم مایل به سفید است و چوبی ریز بافت و راست تار و درخشنده است. این درخشندگی در برخی از گونه های افرا بسیار زیاد می شود که نام آن را هم تحت الشعاع قرار می دهد (مانند افرای پلنگی). افرا پراکنده آوند می باشد یعنی آوندها به طور یکنواخت در سطح چوب پراکنده شده اند و در دوره های مختلف رویشی این حالت به وجود می آید. چوب افرا بافت خوب و خوش کاری دارد و معمولا راست تار است اما ممکن است گاهی اوقات موجدار هم دیده شود. چوب افرا در مقطع مماسی دارای نقوش مواج می باشد ولی در بعضی از گونه های آن این رگه ها کمتر می شود. معمولا از برون چوب افرا برای مبلمان استفاده می شود. هم چنین وجود لکه های سفید رنگ و رگه های معدنی، استفاده از این چوب را در دکوراسیون منزل مناسب کرده است. برخی از این لکه ها و رگه ها به رنگ قرمز مایل به قهوه ای دیده می شوند که سبب زیباتر شدن این چوب شده است.

چوب افرا دارای بافت یکدست و راست تار است اما نقوشی مانند چشم بلبلی، پلنگی (راه راه)، درخشنده، موجدار، مجعد یا نقوشی شبیه صفحه ویولون در بافتش بسیار زیاد ایجاد می شود. این نقوش سبب می شوند که این چوب برای مبلمان و صنایع دستی سفارشی یک چوب مرغوب به شمار آید. چوب درون افرا قهوه ایی مایل به قرمز است که گاهی اوقات کاملا تیره می شود؛ هرچند به طور طبیعی و با گذشت زمان رنگش متعادل تر می شود. در این چوب، تقریبا تمام درون چوب ها به مرور زمان تغییر رنگ پیدا می کنند. چوب های رنگ روشن مانند افرا، به علت قرار گرفتن در معرض اشعه UV و اکسیژن به طور طبیعی تیره تر خواهد شد ولی سال ها زمان لازم است تا یک قطعه از چوب افرای سفید به رنگ عسلی-طلایی درآید.

بنابراین اگر از آن دسته از افرادی هستید که ترجیح می دهید دکوراسیون خانه شما روشن باشد می توانید از مبل و وسایل چوبی که از چوب افرا ساخته شده اند استفاده کنید؛ زیرا به خاطر رنگ روشن چوب افرا هم فضای داخلی خانه روشن تر می شود هم اینکه به علت تغییر رنگ کمش در طول زمان می توانید با وسایل دیگری که بعدها به خانه شما اضافه می شود هماهنگی بهتری ایجاد کنید. از چوب افرا به علت سختی بالا و رنگ پذیری خوبش در مبلمان، کفپوش (پارکت)، کابینت، تجهیزات ورزشی، لوازم آشپزخانه و به عنوان کفپوش بولینگ و غیره استفاده می شود. در مجموعه وودیانو اغلب از افرا برای ساخت کلاف مبل و ساخت ساید و بک گیتار استفاده کرده ایم. البته افرای پلنگی برای ساخت ساید و بک گیتار هم بسیار پرکاربرد بوده و از آن نیز بهره گرفته ایم.

انواع چوب: معرفی چوب آکاژو (Acajou):

چوب آکاژو، چوبی آفریقایی است که برخی از هم خانواده های این چوب در مناطق استوایی هم رشد می کنند و مختص مناطق استوایی است. میانگین وزن خشک آن حدود 700 کیلوگرم بر متر مکعب است که در بعضی مواقع از این عدد بیشتر هم می شود. درون چوب آن دارای رنگ های متنوعی است و از رنگ صورتی کم رنگ تا قهوه ای مایل به قرمز تیره دیده می شود. هم چنین رگه های قهوه ای تیره هم در چوب این درخت وجود دارد. الیاف آن راست تار و در هم تنیده است و دارای بافت متوسط تا درشتی است. چوب آکاژو درخشش طبیعی بسیار خوبی دارد. چوب آکاژو، چوبی پراکنده آوند است. این چوب منافذ سطحی درشت و دوام و ثبات ابعاد متوسطی داشته و مقاومت کمی در برابر حشرات نفوذ کننده دارد. از چوب آکاژو برای تهیه روکش، تخته لایی، خراطی، مبلمان، قایق سازی و تزئینات داخلی استفاده می شود. این چوب هم در مجموعه وودیانو بارها تست شده و از انواع مختلف آن استفاده شده است. این چوب تفاوت های اندکی با ماهاگونی و ساپلی دارد که می توان با اندکی تجربه آن ها را از هم شناسایی کرد.

انواع چوب: معرفی چوب اکومه (Okoume یا Aucoumea klaineana):

درخت اکومه بیشتر در کشور گابن رشد می کند. البته هم خانواده های این چوب در هندوستان هم بسیار زیاد است. وزن مخصوص آن حدود 450 کیلوگرم بر متر مکعب است. رنگ درون چوب آن صورتی تا قهوه ای روشن است ولی همیشه تم رنگ صورتی در آن دیده می شود. با افزایش سن چوب، رنگ چوب آکومه تیره تر می شود. هم چنین آکومه برون چوب باریکی دارد و رنگ آن سفید مایل به خاکستری است و ارزش کمتری نسبت به درون چوبش دارد. در این چوب، مرز مشخصی بین درون چوب با برون چوب وجود ندراد و این انتقال تدریجی انجام می پذیرد. آکومه چوبی پراکنده آوند است ولی به دلیل نوع بافت این چوب، گاهی اوقات با چوب های بخش روزنه ای اشتباه گرفته می شود. اکومه چوبی راست تار بوده و بافت بهم پیوسته ای دارد. ثبات ابعاد بسیار خوبی داشته و یکی از بهترین گزینه ها برای درب و پنجره سازی به شمار می آید. با درخشش طبیعی خوب و زیبایی که دارد در دکوراسیون چوبی هم مورد استفاده قرار می گیرد. در روکش گیری، ساخت پلای وود، قایق سازی، سازهای موسیقی و غیره نیز کاربرد دارد. در مجموعه وودیانو با این چوب در قسمت دسته گیتار تجربه های موفقی داشته ایم. هم چنین از این چوب برای ساخت درب کابینت تمام چوب استفاده کردیم که وزن سبک و ثبات ابعاد بالای آن در این حالت گزینه با اهمیتی بود که از آن به خوبی استفاده نمودیم.

انواع چوب: معرفی چوب رز (Rosewood):

چوب رز از درختی پهن برگ به دست می آید که یکی از مرغوب ترین و محبوب ترین گونه های آن در برزیل و ماداگاسکار رشد می کند. وزن مخصوص رز وود حدود 850 کیلوگرم بر متر مکعب است. چوب درخت رز، بسیار زیبا و مرغوب است به طوری که می توان گفت جایگزینی در بین دیگر انواع چوب برای آن وجود ندارد. این چوب بسیار خوش کار و سخت است و استفاده تزئینی بسیار زیادی دارد. گونه Indian و ماداگاسکار آن بسیار پرطرفدار است و البته امروزه بسیار سخت به دست می آید و قیمت بالایی هم دارد.

رنگ درون چوب آن از طیف رنگی زرد یا قهوه ای روشن یا نارنجی، قرمز یا قهوه ای تیره است که معمولا رگه های مشخص تیره تری با خود دارد. برون چوب آن زرد کم رنگ است و با درون چوبش مرز مشخصی دارد که یکی از ویژگی های مهم این چوب نیز به شمار می آید. این چوب معمولا راست تار است و بافت یکدست و متوسط خوبی دارد. چوب رز پراکنده آوند است و سطح صافی دارد. دارای منافذ متوسط تا بزرگی است و درون چوبش رسوباتی معدنی دارد که رنگ آن را به قهوه ای تیره تبدیل می کند. دوایر رویشی این چوب نامشخص است و اشعه های چوبی پنهانی دارد و نسبت به گونه های دیگر با دوام تر است.

با ماشین آلات و دست به خوبی کار می شود و گاهی اوقات انقدر محکم می شود که به تیغه های دستگاه نیز آسیب می رساند. البته وجود مواد معدنی و فلزات هم در این مورد به خصوص تاثیر گذار است. بافت این چوب، بافتی روغنی است و کمی دیر خشک می شود. پس در مرحله خشک کردن چوب باید به این مورد بسیار توجه کرد تا چوب مرغوبی که به دست آمده است به راحتی تخریب نشود. گونه ماداگاسکار این درخت کاملا بوی گل رز را دارد و ممنوع القطع شده است. از این چوب برای روکش گیری، ساخت آلات موسیقی، بدنه گیتار، فینگر بورد گیتار و هر مورد تزئینی دیگر استفاده می شود. مبلمان، کابینت و دیگر کاربردها نیز برای این چوب گران قیمت نیز امکان پذیر است که طبیعتا قیمت تمام شده کار را بسیار بالا می برد. در مجموعه وودیانو از این چوب برای ساخت فینگر بورد گیتار و همچنین ساید و بک گیتار استفاده کرده ایم که تمامی ویژگی های بالا را به عینه تجربه کرده ایم.

انواع چوب: معرفی چوب ونگه (Wenge):

چوب درخت ونگه یکی از سخت ترین و متراکم ترین چوب های دنیا به شمار می آید که از درختی پهن برگ به دست می آید. چگالی این چوب حدود 900 کیلوگرم بر متر مکعب است. درون چوب ونگه قهوه ای متوسط تا قهوه ای تیره یا مشکی است. به محض پرداخت و رنگ کاری، رنگ بافت چوب به رنگ سیاه تبدیل می شود. نقوش زرد رنگ هم در این چوب دیده می شود اما بلافاصله بعد از رنگ کردن تمام سطح آن تیره می شود. چوب ونگه راست تار است و بافت بسیار درشتی دارد که باید در مرحله تبدیل مورد توجه قرار گیرد. درخشش طبیعی این چوب کم است و چوبی پراکنده آوند است. ونگه بسیار بادوام است و نسبت به حمله موریانه ها مقاومت خوبی دارد. از این چوب برای مصارفی چون روکش، مبلمان، خراطی، سازهای موسیقی و غیره استفاده می شود. این چوب، سختی بسیار زیادی دارد و می تواند جایگزین خوبی برای آبنوس باشد. در مجموعه وودیانو تجربه کار با این چوب را داشته ایم و از آن برای ساخت گیتار کلاسیک استفاده کرده ایم. البته در مرحله برش این چوب با اره فله و اره مجموعه حالاتی را مشاهده کردیم که کمتر در دیگر انواع چوب این خصوصیت را دیده ایم. سوختگی تیغه ها یکی از پیامد های این چوب است.

انواع چوب: معرفی چوب بالسا (Balsa):

چوب بالسا از درختی پهن برگ به دست می آید که عمدتا در مناطق استوایی و از جنوب مکزیک تا جنوب برزیل رشد می کند. البته 90 درصد چوب تجاری بالسای جهان در اکوادر تولید می شود که از جنگل های صنعتی این درخت بدست می آید. بالسا چوبی پراکنده آوند است اما بافت آن گاهی اوقات شبیه به خلل و فرج چوب های بخش روزنه ای می شود. این چوب سبک ترین چوب تجاری جهان است و بسیار زیاد از آن برای ساخت ماکت های چوبی و سازه های پرنده استفاده می شود. بالسا درختی تند رشد است و این ویژگی به مانند دیگر چوب ها با نرمی و سفتی بافت چوب رابطه مستقیم دارد. بالسا به دلیل همین سریع الرشد بودن بافت نرم و با ثبات ابعاد بالایی دارد. در  سال اول رشد درخت بلندی قد آن به 25 یا 30 متر هم می رسد و قطر تنه آن به 1.2 متر هم خواهد رسید. برگ درخت بالسا شبیه به برگ درختان سخت چوب است اما اصلا از این حیث با آن ها شباهتی ندارد و نرم ترین چوب است.

وزن مخصوص بالسا حدود 150 کیلوگرم بر متر مکعب است که دانسیته ای بسیار پایین به شمار می آید. بالسا چوبی راست تار دارد. چوب بالسا درون چوب قهوه ای تا سفید یا کرم مایل به صورتی دارد اما در اصل چوبی سفید تا زرد کم رنگ دارد. استفاده صنعتی این چوب بیشتر از برون چوب آن است و درخشندگی زیادی ندارد. در فصل آغاز رویش، آوندهای درشتی دارد و اشعه های چوبی آن با چشم غیر مسلح قابل مشاهده است. بالسا چوبی نرم و خوش کار است و به  راحتی با ساده ترین ابزارهای موجود تراشیده می شود و برای همین به غیر از نجارها و علاقمندان به هنرهای چوبی، مورد استفاده بسیاری از معماران و طراحان صنعتی هم قرار دارد.

بالسا بوی خاصی ندارد و به همین علت برای ساخت لوازم آشپزخانه و پخت و پز استفاده می شود. کاربردهای چوب بالسا زیاد و منحصر به فرد است. از چوب بالسا در ساخت ماکت هواپیما و هلی کوپتر، دیواره داخلی هواپیما، بخشی از پره های توربین های بادی، جلیقه های نجات، ابزار ماهیگیری، لوازم ورزشی و غیره استفاده می شود. در مجموعه وودیانو از این چوب برای ساخت ماکت های چوبی و قسمت های حساس و مهم کاسه گیتار استفاده کرده ایم. استفاده از بالسا برای پل بندی صفحه گیتار با تکنیکی خاص بدون جایگزین است.

انواع چوب: معرفی چوب راش

یکی از معروف ترین، محبوب ترین و پر مصرف ترین چوب های مورد استفاده در صنایع چوب و شاخه های مختلف هنر چوب، چوب راش است. چوب راش در تمام نقاط جهان انواع مختلفی دارد و هر کدام از این گونه ها، خصوصیات و ویژگی های منحصر به فردی دارند که کاربرد و قیمت و سایر مشخصه های آن را متفاوت ساخته است. در این مطلب با وودیانو همراه باشید تا با این نوع چوب و همینطور درخت آن بیشتر آشنا شوید.

حتما ببینید: راه اندازی کارگاه نجاری خانگی و حرفه ای: راهنمای ۰ تا ۱۰۰

به طور کلی چوب راش، چوبی سخت و مقاوم و با منافذ خیلی ریز و پره های چوبی یا همان پرمگس های بزرگ است که ساختمانی شبیه چوب افرا دارد. از این چوب برای ساخت چهار چوب، درب، پنجره، پایه های صندلی خمیده و برای خراطی استفاده می شود و همچنین از برش های شعاعی و نیمه لوله بری راش برای روکش استفاده می شود. راش جز درختانی است که درصد پوست در آن خیلی کم است و به همین خاطر در معرض خطر سوختگی کامبیوم قرار دارد. همچنین در مقطع مماسی چوب راش چشمک ها مشاهده می شوند.

به طور کلی چوب راش در هر قسمتی از هنر و صنعت چوب کارایی خوب و مفیدی دارد. همچنین با ماشین آلات صنایع چوب می توان به خوبی با این چوب کار کرد. چوب راش با وجود اینکه تراکم بالایی دارد اما اگر با تیغه مناسب بریده شود بسیار خوشکار است اما اگر با تیغه نامناسب و کند بریده شود حتما در سطح آن سوختگی مشاهده خواهید کرد. چسب پذیری چوب راش خوب است و پرداخت آن عالی است. در مرحله پرداخت که قبل از رنگ کاری انجام می شود می توان نقوش زیبا و منحصر به فرد این چوب را با رعایت اصول صحیح پرداخت مشاهده کرد. از چوب راش بسیار زیاد و به جا در خراطی استفاده می شود و کیفیت خروجی بسیار خوبی دارد.

شرایط خاک از عواملی است که در رشد سریع درخت راش و تولید الوار بلند موثر است. به همین خاطر از این ویژگی بسیار مفید در تولید الوار صنعتی از چوب راش اروپایی در جنگل های این قاره استفاده شده است. ولی متاسفانه در ایران به این ویژگی و صنعتی کردن جنگل ها برای جلوگیری از تخریب آن ها و علاوه بر آن افزایش بافت جنگلی و همچنین استفاده صنعتی از چوب راش زیبای ایران هیچ توجهی نشده است.

جنس: Fagus

خانواده: Fagaceae (فاگِی سی)

نام انگلیسی: Beech (بیچ)

اسم علمی چوب یا درخت راش از واژه ی یونانی Fago به معنی “خوراکی” گرفته شده است. این نحوه نام گذاری اشاره به خوراکی بودن دانه درخت راش دارد. گونه راش و کلا این خانواده دارای 650 گونه شناخته شده است که در برخی منابع این تعداد کمی متفاوت است و حتی به بالای 900 گونه شناخته شده هم می رسد. این تعداد زیاد از گونه ها برای درخت راش در 7 جنس مختلف قرار گرفته است که این تقسیم بندی نوع جنس بر مبنای تقسیم بندی علم گیاه شناسی انجام می شود. البته در تقسیم بندی های دیگر تا 9 جنس هم برای این چوب نام برده می شود. سه جنس مهم این خانواده به نام های Fagus، Quercus و Costanea در ایران رشد می کنند.

11 گونه از جنس راش یا همان Fagus در نیمکره ی شمالی زمین در چند کشور مختلف منتشر شده است. از این جنس راش که به طور کلی از خانواده Fagaceae  هستند تنها گونه ی Fagus Orientalis در ایران وجود دارد. فاگوس ارینتالیس (Fagus Orientalis) به راش شرقی هم معروف است و این درخت بومی رشته کوه البرز، قفقاز و شمال شرقی ترکیه است.

خصوصیات درخت راش:

درخت راش درختی پهن برگ و خزان کننده است که در حدود 24 تا 30 درصد حجم درختان جنگل های شمال ایران را شامل می شود. درخت راش در جنگل های شمال ایران اسامی مختلفی دارد و به نام های های محلی مثل: چلر، مرس، راج، الاش، آلاش، الوش، قزل، آقاج و قزل شناخته می شود.

مشخصات ظاهری درخت راش شرقی:

راش شرقی درختی با بلندی 25 تا 35 متر است که گاهی ارتفاع این درخت به 40 متر هم می رسد. قطر این درخت هم بسته به شرایط مختلف رشد به 1.5 تا 1.8 متر می رسد. از نظر شکل جوانه ها راش دارای جوانه هایی دوکی شکل و نوک تیز و کشیده است. جالب است که معمولا اندازه طول جوانه های راش اروپایی به 2 سانتی متر هم می رسد . رنگ جوانه ها طلایی رنگ است و برگ در داخل جوانه ها تا شده است.

نوع برگ درخت راش:

 درخت راش ذاتا خزان کننده است و برگ های این درخت در فصل پاییز خزان می کنند. این برگ ها به شکل متناوب روی شاخه ها قرار گرفته اند. شکل برگ های این درخت بیضی شکل و یا بیضی متمایل به تخم مرغی است و انتهای برگ ها باریک است و در بعضی مواقع نوک تیز می شوند. رنگ سطح روی برگ های درخت راش، سبز درخشان و سطح زیرین آنها به رنگ سبز روشن است. حاشیه برگ ها بدون دندانه، کمی مواج و پوشیده از کرک های ابریشمی است (حالت چرمی دارند). همچنین در هر برگ 9 تا 14 جفت رگبرگ وجود دارد.

بذر افشانی درخت راش:

در درخت راش، گل های نر به شکل شاتون های کوتاه، گرد و یا کروی شکل است که هر گل نر بین 8 تا 12 عدد پرچم کوتاه و ضخیم دارد. گل های ماده معمولا شاتون ندارند، و به صورت جفت و در یک گریبان فلسی قرمز مایل به قهو ه ای قرار می گیرند. میوه ی درخت راش به شکل فندق چوبی سه وجهی است که میوه این درخت توسط خار نرمی پوشیده شده و با 4 والد باز می شود.

درخت راش با زادآوری طبیعی و با بذر پاشی در فصل پاییز و زمستان تکثیر می شود و این درخت معمولا هر 5 سال یکبار بذر فراوانی تولید می کند. درخت راش از گونه درختان بذر سنگین است به طوری که وزن هر دانه بذر راش شرقی به 182 گرم می رسد. درخت راش در طول یک سال حدود 30000 بذر تولید می کند که وزن کلی آن ها حدود 4 تا 5 کیلوگرم است. رویشگاه درخت راش در جنگل های حوزه خزر از آستارا تا گرگان قرار دارد و در شمال ایران اغلب در محدوده ی ارتفاعی 650 تا 2000 متر از سطح دریا قرار رشد می کند.

تاثیر شرایط زیست محیطی بر درخت راش:

خصوصیات مختلفی برای گونه های مختلف چوبی وجود دارد که این خصوصیات، به شرایط زیست محیطی آنها بستگی دارد. این خواص مثل قطر برابر سینه درخت، سطح مقطع درخت، حجم درخت موجود در هکتار، ارتفاع کلی درخت، ارتفاع قالب (ارتفاع تنه بدون شاخه) و کیفیت تنه درختان جز شرایط اکولوژیک و وابسته به محیط رشد درخت است. مهم ترین گونه های خانواده راش از لحاظ ارتفاع قالب در ارتفاع 900 تا 1500 متر از سطح دریا  رشد می کنند و کوتاه ترین درختان راش در ارتفاع 1600 متر به بالا دیده می شوند. بنابراین هرچه از ارتفاع 1500 متر بالاتر برویم ارتفاع کلی درخت راش کم می شود.

درخت راش جز درختان نیمه سایه پسند تا سایه پسند است. به همین علت در جنگل های شمال ایران، جنگل های راش بیشتر در جهت شمالی دیده می شوند که آفتاب کمتری به این قسمت ها می تابد که این حالت به علت نم پسند و سایه پسند بودن درخت راش است. درختان راش خاک های آبدار را نمی پسندند و این نم زیاد در خاک را تحمل نمی کنند و در خاک های دارای زه کش، اسیدی، خنثی و قلیایی رشد می کنند. درخت راش به سرما مقاوم است ولی برای نهال های کوچک درخت راش این مورد فرق می کند و نهال های جوان از سرمای دیررس بهاره و از سرمای زودرس پاییزه آسیب می بینند. همچنین سرمای ناگهانی و غیر یکنواخت و طولانی مدت در زمستان به چوب راش آسیب می رساند.

گونه راش جز درختان بسیار زیبایی است که در جنگل های ایران دیده می شود. این زیبایی به علت داشتن تاج منحصر به فرد است و وقتی در زمستان برگ ها خزان می کنند، یکی از راه های شناسایی درخت راش است که این شناسایی از طریق تاج منحصر به فرد درخت انجام می شود. فرم تاج درخت راش ناشی از شاخه های ستبر و تنومند است؛ به این شکل که شاخه های فرعی درخت با زاویه تندی نسبت به یکدیگر از درون هم خارج می شوند که از راه های شناخت این درخت است. درخت راش دارای تنه صاف و همچنین پوست صافی است که این پوست صاف در اثر درجه حرارت زیاد آفتاب دچار سوختگی پوست می شود که در ادامه باعث از بین رفتن کامبیوم می شود و شکاف هایی در چوب درخت راش ایجاد می کند. در کل تقارن، فرم تاج ،پیچیدگی تنه و وضعیت گستردگی شاخه ها تحت تاثیر عوامل ژنتیکی درخت قابل تغییر است.

خواص فیزیکی و مکانیکی 2 نوع مهم چوب راش:

در این قسمت دو نوع از گونه های مهم چوب راش مورد مقایسه قرار می گیرد: راش ایران یا همانFagus orientalis  و راش اروپا یا همان Fagus sylvatica که هر دوی این گونه ها در ایران مصرف زیادی دارند.

راش ایران (Fagus orientalis):

چوب درخت راش ایرانی ریز بافت و دارای بافت همگنی است که این خصوصیت، مصرف این چوب را در صنایع مختلف بالا برده است و آن را به یکی از زیباترین گونه های راش که دارای نقوش زیبایی است تبدیل کرده است. رنگ این چوب هم مانند دیگر چوب هایی که بافت تیره و غیر روشن دارند گستره وسیعی دارد. به طوری که چوب بیرون راش سفید رنگ و سفید مایل به صورتی است و چوب درون این درخت زرد روشن، تا قهوه ایی مایل به قرمز یا صورتی است. چوب راش عمدتا راست تار و دارای الیاف موازی و یکنواخت است که یکی از خصوصیات مثبت این چوب برای ساخت سازه های با کیفیت چوبی به شمار می آید.

چوب راش، چوبی بدون بو و طعم می باشد. البته حتما در هنگام کار با این چوب بوی منحصر به فردی را از آن حس خواهید کرد ولی در طبقه بندی چوب ها، جز چوب های معطر به حساب نمی آید. چوب راش جز چوب های نیمه سخت تا سخت است و وزن مخصوص این چوب بین 6/0 تا 75/0 گرم بر سانتی متر مکعب می باشد. اما اگر بخواهیم به صورت تجربی و در مقایسه با چوب های سخت و سنگین این چوب را مقایسه کنیم واژه نیمه سخت گزینه مناسب تری خواهد بود. در مقایسه با سایر چوب ها، چوب راش نسبت به خمش و ضربه مقاوم است؛ ولی مشکلی که این چوب دارد این است که اغلب در امتداد پره های چوبی در جهت شعاعی شکاف بر می دارد. این چوب به علت داشتن تراکم قابل قبول، رنگ پذیری خوبی دارد و بسیار خوش کار است.

مشخصات راش اروپایی:

چوب راش اروپایی هم تراکم بالایی دارد و بسیار خوش کار است. البته انواع مختلفی از این چوب در بازار ایران وجود دارد که معروف ترین آن ها به راش گرجستان یا گونه متفاوت دیگر به نام راش آلمان معروف هستند. البته راش آلمان گرانتر و الوارهایی با استاندارد بالاتر دارد. چوب راش اروپایی معمولا کرم رنگ و گاهی اوقات به رنگ صورتی یا قهوه ای هم دیده می شود و در کل کم رنگ تر از راش ایرانی است. از مزایای چوب راش اروپایی وجود تنه های صنعتی آن در بازار است که کیفیت الوارهای موجود را بسیار بالا برده است.

از این چوب برای روکش گیری به انواع روش های روکش گیری استفاده می شود. رنگ روکش هایی که به روش بخار دهی تولید می شوند اغلب کمی تیره تر می شود که همین موضوع رنگ آن را کمی به راش ایرانی نزدیک تر می کند.

در چوب راش و در برش های مماسی، سطح چوب ظاهری صاف دارد و چشمک ها یا همان مقاطع کوچک پرمگس ها، رنگی تیره تر نسبت به بافت چوب دارند و به طور یکنواخت در سطح چوب پخش می شوند. همچنین در برش شعاعی هم پرمگس ها اغلب تیره تر از بافت چوب و البته با تلالو زیبایی دیده می شود که گاهی اوقات بافت آن را کمی روشن تر نشان می دهد. چوب راش اروپایی هم راست تار و دارای بافتی یکنواخت و همگن می باشد و از این لحاظ بهتر از راش ایرانی است و این اختلاف را صنعتی بودن جنگل های اروپا بیشتر هم کرده است.

معایب چوب راش:

یکی از مشکلات اصلی چوب راش ثبات ابعاد کم این چوب است که به همین دلیل فاقد دوام چندان در برابر تغییرات دمایی و رطوبتی است. تجربه نشان داده که چوب راش برخلاف تصور رایج که برای انواع چوب ها وجود دارد منقبض و منبسط هم می شود که این موضوع مشکلات زیادی را در برخی از هنر های چوبی که با دقت دهم میلیمتر سر و کار دارند ایجاد می کند! به طور مثال در گره چینی با چوب راش که نیاز به دقت بالایی دارد این مشکل مشاهده می شود. پس به این ترتیب وقتی چوب راش متناوبا در محیط های خشک و تر قرار می گیرد به دلیل تغییرات ابعاد بافت چوب دارای توانایی زیاد در نگهداری میخ می گردد ولی نمی توان گفت که این موضوع یک مزیت برای این چوب به شمار می آید.

چوب راش از نظر ایجاد آلرژی و حساسیت خیلی مورد خطرناکی به حساب نمی آید. اما آلرژی و حساسیت برای راش اروپایی گزارش شده است که چوب راش اروپایی را به عنوان یک چوب حساسیت زا معرفی کرده که در مرحله برشکاری و پرداخت، مشکلاتی برای چشم و پوست و سوزش تنفسی در برخی افراد به وجود می آورد.

راش اروپایی در بسیاری از کشور های قاره اروپا در دسترس است و از لحاظ اقتصادی قیمت متوسطی دارد. اما در حال حاضر به دلیل نوسانات قیمت ارز در ایران دیگر این چوب در رده قیمتی متوسط قرار ندارد و قیمت آن در رده بالا قرار می گیرد؛ به خصوص برای گونه های آلمانی این چوب (چوب راش پل مایر آلمان) این افزایش قیمت بسیار چشمگیرتر بوده است.

 اما به طور کلی چوب راش، چوبی مهم و پرکاربردی در اروپا، آسیا و سایر نقاط جهان به شمار می رود. علت این موضوع را می توان در مقاومت و خمش عالی، پرداخت بی نظیر، تراکم بالا و نقوش زیبای این چوب به همراه قیمت نسبتا مناسب آن دانست که سبب شده در بسیاری از شاخه های هنر و صنعت چوب از آن استفاده شود. از چوب راش برای تولید الوار های صنعتی، کفپوش (پارکت)، ماکت سازی، مبلمان، کابینت سازی، منبت، آلات موسیقی (پیانو)، از سر شاخه ها در تخته خرده چوب و برای خراطی و معرق کاری و دیگر هنر های چوبی نیز استفاده می کنند.

اگر به دنبال اطلاعات بیشتر و کامل تری از چوب راش هستید پیشنهاد می کنیم به هیچ عنوان مطلب زیر را از دست ندهید:

حتما ببینید: چوب چیست ؟ خواص، ویژگی ها و ساختار فیزیکی و شیمیایی چوب

انواع چوب: معرفی چوب آبنوس

خواص و ویژگی های چوب آبنوس:

چوب آبنوس یکی از با کیفیت ترین و خوش رنگ ترین چوب های مورد مصرف در هنرهای چوبی با ارزش به شمار می آید. در این بخش به طور خلاصه و مفید به معرفی و بررسی خصوصیات چوب آبنوس می پردازیم. اگر علاقمند به کسب اطلاعات بیشتر در مورد چوب آبنوس هستید پیشنهاد می کنیم حتما مطلب زیر را ببینید:

حتما ببینید: چوب آبنوس: قیمت، مشخصات و کاربردها

چوب آبنوس تیره ترین رنگ را در بین گونه های چوب های مختلف دارد. اگر تاکنون چوب های ونگه، گردوی سیاه و یا رزهای تیره رنگ را به عنوان تیره ترین چوب ها می شناختید، جالب است بدانید که چوب آبنوس با رنگ مشکی خود از تمام این چوب ها تیره تر است. درخت آبنوس همیشه سبز است و در مناطق استوایی رشد می کند. معمولا راست تار است و بافت درخشنده ای دارد.

به عنوان مثال، همین ویژگی راست تار بودن چوب آبنوس، آن را تبدیل به بهترین گونه ها در بین انواع چوب ها برای ساخت فینگر بورد گیتار کرده است. در کنار ویژگی راست تار بودن چوب آبنوس، ریز بافتی و وزن مخصوص بالای این چوب، از دیگر برتری های این چوب نسبت به سایر چوب ها است.

چوب آبنوس پراکنده آوند است و منافذ این چوب متوسط تا بزرگ بوده و بدون هیچ نظم خاصی در سطح آن پراکنده شده است. سطح چوب آبنوس، در مقایسه با چوبی مثل راش که مانند آبنوس پراکنده آوند است خلل و فرج بسیار بیشتری دارد و به چوب های بخش روزنه ای نزدیک تر است اما در واقع بخش روزنه ای نیست. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد ساختمان چوب مطلب چوب چیست را در وودیانو مطالعه کنید:

حتما ببینید: چوب چیست ؟ خواص، ویژگی ها و ساختار فیزیکی و شیمیایی چوب

چوب آبنوس رسوبات معدنی دارد و حلقه های رشد آن نامشخص است. پس اگر با چوب تیره ای مواجه شدید که حلقه های رشد مشخصی داشت می توان گفت که آن چوب آبنوس نیست. از طرف دیگر، به خاطر داشته باشید که اشعه های چوبی آبنوس با چشم غیر مسلح دیده نمی شود؛ بنابراین این مورد یکی دیگر از راه های شناسایی چوب آبنوس است. البته رنگ این چوب به قدری با دیگر گونه های چوبی متفاوت است که برای شناسایی آن نیازی به مقایسه کردن سایر ویژگی های متفاوت چوب ها با یکدیگر نیست و تنها با مقایسه رنگ چوب (البته چوب درون) می توان آبنوس را از انواع چوب ها تشخیص داد.

پارانشیم ها یا اشعه های چوبی آبنوس مشبک و پراکنده هستند و در قطعاتی از این چوب که پیچیدگی الیاف دارند پارگی بافت هم یافت می شود. چوب آبنوس یکی از گران قیمت ترین انواع چوب ها در جهان است. شاید شنیده باشید که می گویند، نفت طلای سیاه است! ولی بی شک در بین نجارها و علاقمندان به چوب آبنوس که هنرهایی همچون منبت کاری، چوب و رزین، معرق کاری، خاتم کاری، ساخت زیورآلات، ساز سازی و غیره را شامل می شود، نفت طلای سیاه نیست! بلکه همین چوب آبنوس است که هم از نظر ارزش و هم از نظر قیمت حکم طلای سیاه را دارد. از لحاظ گران قیمت بودن ممکن است گونه های دیگری همچون دالبرجیا (dalbergia)، پینک لوری (pink lvory)، چوب صندل (sandalwood) و … موجود باشند که قیمتی گران تر از چوب آبنوس داشته باشند؛ اما گران قیمت ترین چوبی که بتوان از آن استفاده صنعتی کرد چوب درخت آبنوس است.

به چوب درخت آبنوس، بلک وود (black wood) هم گفته می شود که علت این نام گذاری رنگ تیره بی نظیر این چوب است. چوب آبنوس خود گونه های مختلفی دارد که تنوع رنگ موجود در بین این گونه ها، کاربرد آن ها را نیز از همدیگر متفاوت کرده است. به طور کلی، کاربرد چوب آبنوس در سازه هایی است که قیمت و ارزش بالایی دارند و برای ساخت آن ها نیاز به هنر و تجربه زیادی وجود دارد.

ارتفاع درخت آبنوس معمولا بین 10 تا 25 متر است و از تیره خرمالوییان است و قطر آن تا 80 سانتی متر هم می رسد. چوب آبنوس به شکل اسلب (slab) کمتر یافت می شود و به خاطر گران بودن این چوب بیشتر به شکل الوار یا روکش و حتی شاخه های نازک خرید و فروش می شود.

دایس پایرس ابنوم (Diospyros ebenum) یا سلان ابونی (Ceylon ebony) یک گونه درخت از جنس دایس پایرس (Diospyros) و از خانواده ی ابنیسیا (Ebenaceae) است. این درخت چوب سیاه بسیار با ارزشی تولید می کند که بسیار زیبا و پر تراکم است. این درخت همیشه سبز است و رشد کندی دارد و همین کندی رشد در مناطق استوایی است که تراکم آبنوس را بالا برده و وزن مخصوص آن را بیشتر از هزار کیلوگرم بر متر مکعب کرده است! قیمت یک درخت غول پیکر آبنوس به 13 میلیار تومان هم می رسد (قیمت در پایان سال 97). بلندی این درخت نیز به 20 تا 25 متر می رسد.

اسم علمی درخت آبنوس دایس پایرس کلاسیفورا (Diospyros Crassiflora) است. این درخت در سریلانکا، هند و اندونزی هم رشد می کند. البته چوب آبنوس در تمام کشورهایی استوایی یافت می شود و در برزیل هم رگه های زیبایی از این چوب دیده می شود.

این مطلب ادامه دارد…

در پایان هر نظر و سوالی در این زمینه دارید با ما در میان بگذارید. ما مشتاقانه پاسخگوی تمامی سوالات و نظرات ارزشمند تان خواهیم بود.

در صورت نیاز به خرید چوب های آماده به کار و تمیز می توانید از وودیانو مارکت و یا ایسنتاگرام وودیانو مارکت اقدام به خرید کنید.

برای تهیه چوب اینجا کلیک کنید.

مطالبی که پیشنهاد می کنیم ببینید:

ساخت خانه چوبی

ساخت کلبه چوبی

قیمت خانه چوبی

توجه: برای نگارش این مطلب ساعت ها زمان صرف شده است. لطفا در هنگام استفاده از این مطلب حتما نام و لینک وب سایت وودیانو قرار داده شود. با تشکر.