چوب راش: راهنمای جامع خواص، کاربردها و شناسایی چوب راش

در این مطلب قصد داریم با خواص فیزیکی و شیمیایی، کاربرد و نحوه تشخیص چوب راش آشنا شویم. همچنین به بررسی قیمت روز چوب راش می پردازیم. همواره یکی از بزرگ ترین سوالاتی که به هنگام خرید سازه های چوبی در ایران پرسیده می شود این است که آیا این سازه از جنس چوب راش است یا خیر؟ به همین منظور امروز در وودیانو تصمیم گرفتیم به طور کامل در مورد چوب راش و ویژگی های آن صحبت کنیم.

برای آشنایی کامل با چوب راش باید اطلاعاتی در مورد مشخصات این چوب، نحوه تشخیص و شناسایی آن، قیمت، نوع درخت، نوع برگ، وزن مخصوص (چگالی)، سختی چوب، رنگ پذیری و پرداخت چوب، امکان یا عدم امکان ترمو کردن چوب راش و … به دست آورد. تا به این ترتیب بتوان با مشاهده عکس انواع چوب راش که از نمونه کار های وودیانو و همچنین نمونه عکس های خارجی فراهم شده است، کامل تر و دقیق تر به راه های شناخت این چوب دست یافت.

در صنعت چوب، گونه های چوبی مختلفی در ایران و جهان برای ساخت انواع سازه های چوبی استفاده می شود که کاربرد این گونه ها در کشور های مختلف متفاوت است. البته استفاده از انواع چوب ها به موجود بودن آن ها در کشور های مختلف هم بستگی دارد. مثلا در کشور آمریکا به دلیل فراوان بودن چوب افرا (Maple) یا رد وود (Redwood)، سازه های زیادی از این نوع چوب ها ساخته می شود. در کشور ما هم گونه های چوبی مثل چوب گردو، راش، توسکا، بلوط، چنار، نراد و … کاربرد زیادی دارند. قصد داریم در ادامه به طور دقیق تر با چوب راش که یکی از بهترین انواع چوب برای نجاری است آشنا شویم.

در این مقاله به موضوعات زیر خواهیم پرداخت:

• نام چوب راش و فراوانی این گونه
• خواص فیزیکی و مکانیکی 2 نوع مهم چوب راش
• 1. راش ایران (Fagus orientalis)
• 2. راش اروپایی (Fagus sylvatica)
• معایب چوب راش
• راه های شناسایی چوب راش
• تجربه کار با چوب راش
• انواع عکس های چوب راش
• خرید چوب راش
• کاربرد های چوب راش
• قیمت چوب راش
• خصوصیات درخت راش
• مشخصات ظاهری درخت راش شرقی
• نوع برگ درخت راش
• بذر افشانی درخت راش
• تاثیر شرایط زیست محیطی بر درخت راش

نام چوب راش و فراوانی این گونه:

جنس: Fagus

خانواده: Fagaceae (فاگِی سی)

نام انگلیسی: Beech (بیچ)

اسم علمی چوب یا درخت راش از واژه ی یونانی Fago به معنی “خوراکی” گرفته شده است. این نحوه نام گذاری به خوراکی بودن دانه درخت مربوط می شود. درخت راش و کلا این خانواده دارای 650 گونه شناخته شده است که این تعداد گونه های شناخته شده در منابع مختلف متفاوت است. در برخی منابع این تعداد متفاوت است و حتی به بالای 900 گونه شناخته شده نیز اشاره شده است. این گونه های متعدد درخت راش در 7 جنس مختلف تقسیم بندی می شوند. نقسیم بندی نوع جنس این درخت بر مبنای تقسیم بندی علم گیاه شناسی صورت می پذیرد. البته در تقسیم بندی های دیگر تا 9 جنس هم برای این چوب بیان شده است. گونه هایی از سه جنس مهم این خانواده به نام های Fagus، Quercus و Costanea در ایران رشد می کنند که مهم ترین این جنس ها هستند و بافت غالب یکپارچه راش استان ها را تشکیل می دهند.

برای مثال، 11 گونه از جنس راش یا همان Fagus در نیمکره ی شمالی زمین رشد می کنند و در چند کشور مختلف پراکنده هستند. در حالی که از این جنس راش، که به طور کلی از خانواده Fagaceae  می باشد، تنها گونه Fagus Orientalis گونه بومی ایران است. فاگوس ارینتالیس (Fagus Orientalis) به راش شرقی هم معروف است و این درخت بومی رشته کوه البرز، قفقاز و شمال شرقی ترکیه می باشد.

انواع چوب راش: خواص فیزیکی و مکانیکی 2 نوع مهم چوب راش:

چوب راش با وزن مخصوص (چگالی) حدود 650 کیلوگرم بر متر مکعب از چوب های پهن برگ است و ساختار آن پراکنده آوند است. به همین دلیل بافت یکنواخت و خوش تراشی دارد و به عنوان یکی از معروف ترین و محبوب ترین چوب های بازار ایران به شمار می آید؛ به طوری که اکثر مردم عادی وقتی برای خرید هر سازه چوبی به مغازه ای می روند درخواست خرید جنس با چوب راش دارند در حالی که ممکن است اصلا به خوبی چوب راش را نشناسند یا آن را تشخیص ندهند. متاسفانه در طی این سال ها بسیار دیده ایم که برخی فروشندگان از این موضوع سو استفاده می کنند و حتی چوب هایی که 180 درجه با راش تفاوت دارند را به جای چوب راش جا می زنند! ولی دیگر جای نگرانی از این بابت وجود ندارد چون در ادامه با مطالعه این مطلب بسیار بهتر از دیگران توانایی تشخیص این چوب را خواهید داشت.

در این قسمت دو نوع از گونه های مهم چوب راش مورد مقایسه قرار می گیرند. اول راش ایران یا همان Fagus orientalis  و سپس راش اروپا یا همان Fagus sylvatica که هر دوی این گونه ها در ایران مصرف زیادی دارند.

راش ایرانی (Fagus orientalis):

چوب درخت راش ایرانی (Fagus orientalis) ریز بافت و دارای بافت همگنی است که این خصوصیت، مصرف این چوب را در صنایع مختلف بالا برده است. چوب راش ایران به خاطر این خصوصیات ذاتی به یکی از زیباترین گونه های راش تبدیل شده است که دارای نقوش زیبایی بوده و برای انواع مصارف چوب های نیمه سخت مناسب است.

رنگ این چوب هم مانند دیگر چوب هایی که بافت تیره و غیر روشن دارند گستردگی وسیعی دارد. به طوری که چوب بیرون راش سفید رنگ و سفید مایل به صورتی است و چوب درون این درخت زرد روشن، تا قهوه ایی مایل به قرمز یا صورتی است. چوب راش عمدتا راست تار و دارای الیاف موازی و یکنواخت است که یکی از خصوصیات مثبت این چوب برای ساخت سازه های با کیفیت چوبی به شمار می آید. البته این خصوصیت چوب راش در تنه های غیر صنعتی و جنگلی، کمی دستخوش تغییر می شود و به علت وجود گره های بزرگ مشکلاتی به وجود می آورد.

چوب راش، در تعاریف علم چوب شناسی چوبی بدون بو و طعم به شمار می آید. البته حتما در هنگام کار با این چوب بوی منحصر به فردی را از آن حس خواهید کرد ولی در طبقه بندی چوب ها، جز چوب های معطر به حساب نمی آید. ما در وودیانو در طی این سال ها با انواع گونه های ایرانی و خارجی چوب راش کار کرده ایم و تفاوت های زیادی را در آن ها مشاهده کردیم که یکی از این تفاوت ها در بو و خاک بلند شده از این چوب در هنگام برشکاری بوده است. جالب است بدانید که بعضی از این نوع چوب ها عطسه فراوان ایجاد می کرد ولی در برخی از گونه ها اصلا این اتفاق رویت نمی شد!

چوب راش جز چوب های نیمه سخت تا سخت است و وزن مخصوص این چوب بین 0.6 تا 0.75 گرم بر سانتی متر مکعب می باشد. اما اگر بخواهیم به صورت تجربی و در مقایسه با چوب های سخت و سنگین این چوب را مقایسه کنیم واژه نیمه سخت گزینه مناسب تری برای چوب راش خواهد بود که این تعریف و نامگذاری در وودیانو کاملا بر مبنای تجربه کاری با این چوب است. در مقایسه با سایر چوب ها، چوب راش نسبت به خمش و ضربه مقاوم است؛ ولی مشکلی که این چوب دارد این است که اغلب در امتداد پره های چوبی در جهت شعاعی شکاف بر می دارد. این چوب به علت داشتن تراکم قابل قبول، رنگ پذیری خوبی دارد و بسیار خوش کار است و در هنگام تراش این چوب با ابزار تیز حس خوبی را تجربه خواهید کرد.

راش اروپایی (Fagus sylvatica):

چوب راش اروپایی (Fagus sylvatica) هم مانند اکثر گونه های این خانواده تراکم بالایی دارد و بسیار خوش کار است. البته انواع مختلفی از این چوب در بازار ایران وجود دارد که معروف ترین آن ها به راش گرجستان یا گونه متفاوت دیگر به نام راش آلمان معروف هستند. البته راش آلمان گرانتر و الوارهایی با استاندارد بالاتر دارد. به عنوان مثال ما در مجموعه وودیانو با این چوب خاص درب و پنجره گره چینی ساختیم که به خاطر یکدست بودن کیفیت در تمام طول الوار توانستیم طرح های زیبای استاد لرزاده را اجرا کنیم. چوب راش اروپایی معمولا کرم رنگ و گاهی اوقات به رنگ صورتی یا قهوه ای هم دیده می شود اما در کل کم رنگ تر از راش ایرانی است. یکی از مزایای اصلی چوب راش اروپایی وجود تنه های صنعتی آن در بازار است که کیفیت الوارهای موجود در بازار را بسیار بالا برده است.

از این چوب برای روکش گیری به انواع روش های روکش گیری مثل لوله بری یا لایه برداری یا اسلایسر استفاده می شود. رنگ روکش هایی که به روش بخار دهی در چوب راش تولید می شوند اغلب کمی تیره تر می شود که همین موضوع رنگ آن را کمی به راش ایرانی نزدیک تر می کند.

در چوب راش، برش های مماسی ظاهری صاف دارند و چشمک ها یا همان مقاطع کوچک تر پرمگس ها کوچک هستند و  رنگی تیره تر نسبت به بافت چوب دارند که به طور یکنواخت در سطح آن مشاهده می شود. همچنین در برش شعاعی پرمگس ها اغلب تیره تر از بافت چوب و البته با تلالو زیبایی دیده می شود که گاهی اوقات بافت آن را کمی روشن تر نشان می دهد. چوب راش اروپایی هم راست تار و دارای بافتی یکنواخت و همگن می باشد و از این لحاظ بهتر از راش ایرانی است و این اختلاف را صنعتی بودن جنگل های اروپا بیشتر هم کرده است.

معایب چوب راش:

یکی از مشکلات اصلی چوب راش ثبات ابعاد کم این چوب است که به همین دلیل فاقد دوام چندان در برابر تغییرات دمایی و رطوبتی است. تجربه نشان داده است که چوب راش برخلاف تصور رایج که برای انواع چوب ها وجود دارد منقبض و منبسط هم می شود که این موضوع مشکلات زیادی را در برخی از هنر های چوبی که با دقت دهم میلیمتر سر و کار دارند ایجاد می کند! به طور مثال در گره چینی با چوب راش که نیاز به دقت بالایی دارد این مورد را در وودیانو مشاهده کردیم. پس به این ترتیب وقتی چوب راش به صورت متناوب در محیط های خشک و تر قرار می گیرد به دلیل تغییرات ابعاد بافت چوب دارای توانایی زیاد در نگهداری میخ می گردد. ولی نمی توان این موضوع را یک مزیت برای این چوب به شمار آورد.

برای تبدیل چوب راش به ترمو وود نمی توان خیلی حساب خاصی باز کرد! چون همان طور که اشاره شد چوب راش داری ثبات ابعاد پایینی است و نمی تواند برای نمای ساختمان یا دکوراسیون فضای باز استفاده شود، حتی اگر به ترمو وود هم تبدیل شود.

چوب راش از نظر ایجاد آلرژی و حساسیت خیلی مورد خطرناکی به حساب نمی آید. اما آلرژی و حساسیت برای راش اروپایی گزارش شده است. به طوری که چوب راش اروپایی را به عنوان یک چوب حساسیت زا معرفی کرده اند که در مرحله برشکاری و پرداخت، مشکلاتی برای چشم و پوست و سوزش تنفسی در برخی افراد به وجود می آورد.

راش اروپایی در بسیاری از کشور های قاره اروپا در دسترس است و از لحاظ اقتصادی قیمت متوسطی دارد. اما در حال حاضر به دلیل نوسانات قیمت ارز در ایران دیگر این چوب در رده قیمتی متوسط قرار ندارد و قیمت آن در رده بالا قرار می گیرد؛ به خصوص برای گونه های آلمانی این چوب (چوب راش پل مایر آلمان) این افزایش قیمت بسیار چشمگیرتر بوده است.

اما به طور کلی، چوب راش چوبی مهم و پرکاربرد در اروپا، آسیا و سایر نقاط جهان به شمار می رود. علت این موضوع را می توان در مقاومت و خمش عالی، پرداخت بی نظیر، تراکم بالا و نقوش زیبای این چوب به همراه قیمت نسبتا مناسب آن دانست که سبب شده در بسیاری از شاخه های هنر و صنعت چوب از آن استفاده شود. از چوب راش برای تولید الوار های صنعتی، کفپوش (پارکت)، ماکت سازی، مبلمان، کابینت سازی، منبت، آلات موسیقی (پیانو)، از سر شاخه ها در تخته خرده چوب و برای خراطی و معرق کاری و دیگر هنر های چوبی نیز استفاده می کنند.

راه های شناسایی و تشخیص چوب راش:

به طور کلی برای شناسایی چوب های مختلف، بهترین راه تمرین و مشاهده قطعات مختلف چوب ها در کنار هم است. اما برای شناسایی چوب راش باید در اولین مرحله ببینیم چوب مورد نظر تحت چه جهتی، از تنه درخت برش خورده است. از گرده بینه یا همان تنه درخت از سه جهت می توان چوب را استخراج کرد: جهت مماسی، جهت شعاعی و برش مقطعی. البته جهات بینابینی هم در بین این جهات وجود دارند که به نحوه برش خوردن چوب بستگی دارد. همچنین راش از چوب های پراکنده آوند است و بافت نسبتا سختی دارد. اگر علاقه دارید در مورد نحوه تهیه این جهات از درخت، چوب های بخش روزنه ای یا پراکنده آوند و کلا جهات شعاعی، مماسی و مقطعی اطلاعات بیشتری کسب کنید توصیه می شود به هیچ عنوان این مطلب را از دست ندهید:

حتما ببینید: چوب چیست ؟ خواص، ویژگی ها و ساختار فیزیکی و شیمیایی چوب

مهم ترین گزینه برای شناسایی چوب راش در جهت مماسی، وجود پره ها یا اشعه های چوبی است که عمود به حلقه های رویش درخت قرار دارند. در جهت مماسی مقطع اشعه های چوبی به صورت دوکی شکل دیده می شوند. تعداد اشعه های چوبی در جهت مماسی بسیار زیاد است و تکرار آن ها در یک ساتی متر مربع بسته به شرایط مختلف رشد قابل تغییر است. اما بلافاصله بعد از دیدن این اشعه ها در برش مماسی اکثر چوب های موجود در طبیعت از لیست شناسایی خارج می شوند و کار ما برای شناسایی چوب مورد نظر راحت تر می شود.

در این مرحله باید تفاوت بین چوب هایی مثل بلوط، چنار، توسکا و چند چوب دیگر که اشعه های چوبی شبیه راش دارند بررسی شود. حالا با مقایسه رنگ و نوع اشعه های چوبی می توان راش را تشخیص داد و گزینه های دیگر را حذف کرد. همانطور که گفته شد چوب بیرون راش سفید رنگ و سفید مایل به صورتی است و چوب درون این درخت زرد روشن، تا قهوه ایی مایل به قرمز یا صورتی است. البته در راش ایران این رنگ ها تیره تر و زیباتر هستند و به همین خاطر در ساخت مبل های با کیفیت از آن ها استفاده می شود. با مقایسه این رنگ ها و اشعه های چوبی، چوب راش شناسایی می شود.

حالا که اسم از راش ایران به میان آمد لازم به ذکر است که نباید از راش هایی که به صورت قاچاق برش خورده و در اندازه های دومتری با نیسان! به شهرهای مختلف فرستاده می شود استفاده کرد! تا به این شکل به دست خود باعث نابودی جنگل های شمال ایران نشویم. به همین علت ما در مجموعه وودیانو راش قاچاق خریداری نمی کنیم حتی اگر با قیمت ارزان تر از راش خارجی و به شرط تحویل درب کارگاه باشد.

همان طور که در عکس می بینید رنگ اشعه های چوبی در جهت مماسی تیره تر از بافت اصلی چوب است و کاملا تیره و بدون تلالو است. برخلاف جهت شعاعی که اشعه های چوبی با تلالوی زیبایی دیده می شوند.

در جهت شعاشی هم کار به همین شکل برای چوب راش ادامه پیدا می کند با این تفاوت که در این جهت دیگر مقطع اشعه های چوبی قابل مشاهده نیست بلکه قسمت کناری اشعه های چوبی دیده می شوند. اگر اشعه های چوبی را به شکل یک ماشین فرض کنیم، در جهت مماسی که در پاراگراف قبل اشاره شد ماشین کاملا از جلو یا عقب دیده می شود و در جهت شعاعی از سمت درب های ورودی ماشین دیده می شود.

اشعه های چوبی در برش شعاعی با تلالوی زیاد دیده می شوند تا حدی که با تکان دادن چوب در جهات مختلف رنگ این اشعه ها قهوه ای تیره دیده می شود و با تغییر زاویه تا رنگ متن اصلی چوب و حتی روشن تر از آن هم می رسد که نقوش زیبا و منحصر به فردی را ایجاد می کنند. همچنین در جهت شعاعی حلقه های رویش به صورت خطوطی موازی و در امتداد طول درخت دیده می شوند.

در جهت مقطعی تشخیص کمی سخت تر است و با مقایسه قطر آوندها و نوع بافت چوب که بخش روزنه ای است یا پراکنده آوند می توان چوب راش را شناسایی کرد. البته در این جهت رنگ منحصر به فرد چوب راش برای شناسایی، بیشتر به کمک می آید اما در استثناهایی که برای این چوب وجود دارد کار کمی از لحاظ تشخیص رنگی دشوار می شود چون چوب راش در معدود حالاتی به رنگ زرد یا سفید هم وجود دارد.

تجربه کار با چوب راش:

در این سال ها که در وودیانو با این چوب کار کرده ایم و سازه های مختلف چوبی را ساخته ایم تجارب گوناگونی از کار با این چوب به دست آورده ایم که سعی می کنیم در بروزرسانی های آتی این مطلب، آن موارد را هم با شما در میان بگذاریم تا بتوانید از آن ها در هنگام کار با این چوب استفاده کنید.

یک متر مکعب از چوب راش حدودا 680 کیلوگرم وزن دارد. پس در اولین گام باید دقت کنید که در هنگام جابجایی الوارها دستان تان زیر آن ها جا نماند؛ زیرا مسلما بعد از این اتفاق درد زیادی را تحمل خواهید کرد! همانطور که از وزن مخصوص راش مشخص است، چوبی نسبتا سنگین است و به خاطر تراکم بالایی که دارد باید از تیغه های تیز برای برش این نوع چوب استفاده کرد. در غیر این صورت به هنگام برش، مکرر مقطع چوب ها می سوزد و بوی نامطبوع به همراه خرابی در سطح برش خورده ایجاد می کند.

حتما ببینید: راه اندازی کارگاه نجاری خانگی و حرفه ای: راهنمای ۰ تا ۱۰۰

راش چوبی متراکم است و به خاطر راست تار بودن و پراکنده آوند بودن، در بیشتر هنر های چوبی کاربرد دارد و نمی توان کاربردهای آن را به چند گزینه خاص محدود کرد. اما یکی از مواردی که نباید از این چوب استفاده شود در مناطقی است که چوب در معرض آب قرار دارد؛ در این حالت به خاطر ثبات ابعاد کم چوب راش تورم یا بادکردگی و بعد از خشک شدن، ترک های ریز سطحی به همراه شکاف های عمیق را شاهد خواهید بود.

انواع عکس های چوب راش:

رنگ چوب راش از زرد یا سفید روشن موجود است تا صورتی، قرمز یا قهوه ای که گاهی اوقات تیره هم خواهد بود. در این بخش عکس چند مدل چوب راش مورد استفاده را در حالات مختلف و پروژه های گوناگون وودیانو قرار داده ایم تا آغازی باشد برای کسب تجربه شما برای شناسایی چوب راش:

خرید چوب راش:

برای خرید چوب راش می توانید به سایت (مکان) چوب فروش های های تهران در خاوران مراجعه کنید و با مقایسه انواع گونه های موجود، چوب مد نظر خود را انتخاب کنید. البته امکان خرید اینترنتی چوب راش هم وجود دارد اما معمولا تولید کنندگان علاقه دارند بعد از دیدن چوب اقدام به خرید چوب مد نظرشان کنند. البته اگر قطعات کوچک از چوب راش مورد احتیاج شما است می توانید با مراجعه به کارگاه های فعال اقدام به خرید قطعات کوچک چوب کنید. یا اینکه از مراکز فروش چوب معرق برای خرید چوب راش استفاده کنید. اما در این مرحله باید دقت کنید که هرچه ابعاد کوچک تر از فروشندگان دسته چندم خرید داشته باشید باید رقم بیشتری را برای مبنای قیمت چوب بپردازید.

کاربردهای چوب راش:

چوب راش کاربرد فراوانی دارد و همانطور که در بخش قبل اشاره شد نمی توان کاربردهای این چوب را در یکی دو کاربرد خاص خلاصه کرد و اگر بخواهیم آن ها را نام ببریم باید تقریبا تمامی هنر های مرتبط با چوب را نام ببریم. به عنوان مثال در ساخت درب و پنجره، پارکت، دکوری های چوبی، خراطی، منبت کاری، معرق کاری، تهیه روکش و … از چوب راش استفاده می شود. در ساخت اسباب بازی هم یکی از پرکاربردترین چوب ها چوب راش است که به دلیل بافت متراکم و نسبتا سختی که دارد فرم پذیری خوبی داشته و در طول بازی کودک با چوب ریش ریش و لبه دار نمی شود و به دست بچه ها آسیب نمی رساند.

قیمت چوب راش:

قیمت چوب راش بازه گسترده ای دارد و همان طور که اشاره شد از قیمت پایین برای خرید چوب های قاچاق ایرانی که مورد تایید وودیانو نیست موجود است تا چوب های درجه یک اروپایی. در کل چوب های وارداتی به خاطر وضعیت ارز و انحصاری بودن وارد کننده های آن قیمت هایی سرسام آور دارد. شاید جالب باشد بدانید که در حال حاضر در بازار چوب خاوران چوب هایی از گونه های دیگر با قیمت متر مکعبی 250 تا 300 میلیون تومان هم موجود است!

با توجه به قیمت های امروز بازار، نمونه چوب هایی در ایران وجود دارد که حتی کیلویی 5 هزار تومان هم به فروش می رسد که تنه های صنعتی نیستند و بیشتر برای قطعات کوچک منبت کاری کاربرد دارند.  از سوی دیگر راش پل مایر آلمان که در اوایل سال 97 با قیمت 3500000 تومان به فروش می رسید در پاییز سال 97 به قیمت باور نکردنی 20000000تومان هم رسید که این اتفاق به دلیل مشکلات ارزی ایجاد شده برای مردم بوده است.

قیمت چوب راش پل مایر آلمان بین 10 تا 14 میلیون تومان است که در مقایسه با قیمت چوب راش در اوایل سال 97 باز هم بسیار بالا است. مابین قیمت کف چوب و قیمت بالای آن چوب های میان رده هم مثل راش گرجستان یا دیگر گونه ها وجود دارند که قیمتی مابین این دو عدد دارند.

در سال 96 امکان استفاده از چوب راش و در کل تمامی چوب های مرغوب به راحتی هر چه تمام تر وجود داشت؛ اما به دلیل مشکلات ارزی حالا برای انتخاب و شروع برش کاری با این چوب های در حال حاضر قیمتی، باید بسیار دقت کرد.

خصوصیات درخت راش:

درخت راش درختی پهن برگ و خزان کننده است که در حدود 24 تا 30 درصد حجم درختان جنگل های شمال ایران را شامل می شود و یکی از گونه های انبوه این جنگل ها به شمار می آید. درخت راش در جنگل های شمال ایران اسامی متفاوتی دارد و به نام های های محلی مانند چار، مرس، راج، الاش، آلاش، الوش، قزل، آقاج و قزل شناخته می شود.

مشخصات ظاهری درخت راش شرقی:

راش شرقی یا همان Fagus Orientalis درختی با بلندی 25 تا 35 متر است که گاهی ارتفاع این درخت به 40 متر هم خواهد رسید. قطر تنه این درخت بسته به شرایط مختلف آب و هوایی و نوع خاک به 1.5 تا 1.8 متر هم خواهد رسید. از نظر شکل جوانه ها، راش دارای جوانه هایی دوکی شکل و نوک تیز و کشیده است. جالب است که معمولا اندازه طول جوانه های راش اروپایی به 2 سانتی متر هم می رسد. رنگ جوانه ها طلایی رنگ است و برگ در داخل جوانه ها تا شده است.

نوع برگ درخت راش:

درخت راش گونه ای خزان کننده است و برگ های این درخت در فصل پاییز می ریزند. این برگ ها به شکل متناوب روی شاخه ها قرار دارند. شکل برگ های این درخت بیضی شکل و یا بیضی متمایل به تخم مرغی است و انتهای برگ ها باریک است و در بعضی مواقع نوک تیز می شوند. رنگ سطح روی برگ های درخت راش، سبز درخشان و سطح زیرین آنها به رنگ سبز روشن است. حاشیه برگ ها بدون دندانه، کمی مواج و پوشیده از کرک های ابریشمی است (حالت چرمی دارند). همچنین در هر برگ 9 جفت تا 14 جفت رگبرگ وجود دارد.

بذر افشانی درخت راش:

در درخت راش، گل های نر به شکل شاتون های کوتاه، گرد و یا کروی شکل هستند که هر گل نر بین 8 تا 12 عدد پرچم کوتاه و ضخیم دارد. گل های ماده معمولا شاتون ندارند، و به صورت جفت و در یک گریبان فلسی قرمز مایل به قهوه ای قرار دارند. میوه ی درخت راش به شکل فندق چوبی سه وجهی است که میوه این درخت توسط خار نرمی پوشیده شده و با 4 والد باز می شود.

درخت راش با زادآوری طبیعی و با بذر افشانی در فصل پاییز و زمستان تکثیر می شود. این درخت معمولا هر 5 سال یکبار بذر فراوانی تولید می کند که با بذر تولید شده استاندارد این درخت متفاوت است. درخت راش از گونه درختان بذر سنگین است به طوری که وزن هر دانه بذر راش شرقی به 182 گرم می رسد. درخت راش در طول یک سال حدود 30000 بذر تولید می کند که وزن کلی بذر آن ها به حدود 4 تا 5 کیلوگرم هم می رسد. رویشگاه درخت راش در ایران در جنگل های حوزه دریای مازندران از آستارا در غرب گیلان تا گرگان در شرق مازندران قرار دارد. این درخت در شمال ایران، اغلب در محدوده ارتفاعی 650 تا 2000 متر از سطح دریا به صورت توده جنگلی رشد می کند.

تاثیر شرایط زیست محیطی بر درخت راش:

خصوصیات مختلفی برای گونه های مختلف چوبی وجود دارد که این خصوصیات، به شرایط زیست محیطی آن ها بستگی دارد. این خواص مثل قطر برابر سینه درخت، سطح مقطع درخت، حجم درخت موجود در هکتار، ارتفاع کلی درخت، ارتفاع قالب (ارتفاع تنه بدون شاخه) و کیفیت تنه درختان جز شرایط اکولوژیک و وابسته به محیط رشد درخت است.

مهم ترین گونه های خانواده راش از لحاظ ارتفاع قالب رشد، در ارتفاع 900 تا 1500 متر از سطح دریا  رشد می کنند. با توجه به ارتفاع رویشگاه درخت، کوتاه ترین درختان راش در ارتفاع 1600 متر به بالا دیده می شوند. بنابراین هرچه از ارتفاع 1500 متر از سطح دریا بالاتر برویم ارتفاع کلی درخت راش کمتر خواهد بود.

درخت راش جز درختان نیمه سایه پسند تا سایه پسند است. به همین علت در جنگل های شمال ایران، درخت راش بیشتر در جهت شمالی جنگل ها دیده می شود که در این حالت، آفتاب کمتری به آن می تابد. علاقه ذاتی درخت راش به سایه پسند بودن به علت نم پسند و سایه پسند بودن آن است. درختان راش خاک های آبدار را نمی پسندند و این نم زیاد در خاک را تحمل نمی کند و در خاک های دارای زه کشی، اسیدی، خنثی یا قلیایی رشد می کنند. درخت راش به سرما مقاوم است ولی برای نهال های کوچک درخت راش این مورد فرق می کند و نهال های جوان از سرمای دیررس بهاره و از سرمای زودرس پاییزه آسیب می بینند. همچنین سرمای ناگهانی و غیر یکنواخت و طولانی مدت در زمستان به چوب راش آسیب می رساند.

گونه راش جز درختان بسیار زیبایی است که در جنگل های ایران و جهان دیده می شود. این زیبایی به علت داشتن تاج منحصر به فرد است به طوری که وقتی در زمستان برگ ها خزان می کنند، یکی از راه های شناسایی درخت راش است. این شناسایی از طریق تاج منحصر به فرد درخت انجام می شود. فرم تاج درخت راش ناشی از شاخه های ستبر و تنومند است؛ به این شکل که شاخه های فرعی درخت با زاویه تندی نسبت به یکدیگر از درون هم خارج می شوند که از راه های شناخت این درخت محسوب می شود.

درخت راش دارای تنه صاف و همچنین پوست صافی است که از معایب این پوست صاف این است که در اثر درجه حرارت زیاد آفتاب دچار سوختگی پوست می شود و در ادامه باعث از بین رفتن کامبیوم می شود و شکاف هایی در چوب درخت راش ایجاد می کند. به طور کلی، تقارن، فرم تاج ،پیچیدگی تنه و وضعیت گستردگی شاخه ها تحت تاثیر عوامل ژنتیکی درخت قابل تغییر است.

چوب راش یکی از گونه های متعدد انواع چوب است که در مطلب بالا سعی کردیم به طور کامل به آن بپردازیم. اگر علاقمند به شناخت انواع گوناگون چوب هستید قویا پیشنهاد می کنیم مطلب زیر را به هیچ عنوان از دست ندهید:

حتما ببینید: انواع چوب: راهنمای جامع ۰ تا ۱۰۰

در صورت نیاز به خرید چوب می توانید از وودیانو مارکت و یا ایسنتاگرام وودیانو مارکت اقدام به خرید کنید.

مطالبی که پیشنهاد می کنیم ببینید:

ساخت خانه چوبی

ساخت کلبه چوبی

قیمت خانه چوبی

در پایان هر نظر و سوالی در این زمینه دارید با ما در میان بگذارید. ما مشتاقانه پاسخگوی تمامی سوالات و نظرات ارزشمند تان خواهیم بود.

توجه: برای نگارش این مطلب ساعت ها زمان صرف شده است. لطفا در هنگام استفاده از این مطلب حتما نام و لینک وب سایت وودیانو قرار داده شود. با تشکر.