راهنمای خرید دستگاه خراطی: معرفی بهترین های سال 99

اگر قصد خرید دستگاه خراطی را دارید، ابتدا این مطلب را تا انتها مطالعه کنید تا با کسب اطلاعات کلیدی در مورد این دستگاه و آشنایی با نحوه کار با آن، بتوانید بهترین دستگاه خراطی را مطابق با بودجه و نیازتان انتخاب و خریداری کنید. در این مطلب قصد داریم تا در مورد انواع دستگاه خراطی (دستگاه خراطی خانگی، دستگاه خراطی کاسه تراش، دستگاه خراطی دست ساز، دستگاه خراطی کوچک و رومیزی)، خراطی روی چوب، خراطی روی چوب و رزین و برندهایی مانند دستگاه خراطی محک مطالب مفیدی ارائه دهیم. همچنین در مورد نکاتی که به هنگام خرید دستگاه خراطی نو و دستگاه خراطی دست دوم باید به آن ها توجه کنید توضیح خواهیم داد. در ادامه نکات ایمنی کار با دستگاه خراطی را تشریح می کنیم تا با خیال آسوده بتوانید تجربه ساخت وسایل چوبی زیبا با خراطی را تجربه کنید.

در انتها انواع مدل های مختلف دستگاه خراطی، مشخصات فنی آن ها و همچنین لیست قیمت انواع دستگاه خراطی در رنج قیمت های مختلف را در قالب جدول ارائه خواهیم کرد تا با مقایسه آن ها بهترین دستگاه خراطی را با توجه به بودجه و نیازتان انتخاب و خریداری نمایید. پس برای کسب اطلاعات کامل در مورد این دستگاه و انتخاب بهترین دستگاه خراطی مطابق با نیازتان، تا انتهای مطلب همراه وودیانو باشید.

خراطی چیست؟

خراطی یکی از هنرهای زیر شاخه ای در صنعت چوب و نجاری است. در این هنر، قطعه چوبی به دستگاه خراطی (به انگلیسی: Wood lathe machine و یا wood turning machine) بسته شده و به صورت دورانی به گردش در می آید؛ سپس با ترفندهای مختلف و حرکات خاص دست، توسط مغارهای مخصوص، روی چوب تراش داده می شود و قطعه چوب ساده، به اشکال مختلفی در می آید. تراش چوب در دستگاه خراطی نیاز به کسب مهارت و تجربه دارد و این مهارت با تکرار در انجام این کار به دست می آید. پس از کسب اطلاعات اولیه در مورد انتخاب مغار مناسب و نحوه استفاده از آن ها می توانید محصولات بی نظیری تولید کنید که با دیدن آن هر فردی مشتاق انجام و اجرای آن شود. اگر اصول اولیه خراطی و مهارت لازم برای کار با دستگاه خراطی را به خوبی آموخته باشید، آن گاه می توان هنر خراطی را یکی از کم خطر ترین هنرهای صنعت چوب و نجاری در نظر گرفت.

با دستگاه خراطی می توان انواع ظروف چوبی مانند کاسه چوبی، شمعدان، قندان، لیوان چوبی و انواع پایه های صندلی و مبلمان، عصای چوبی و هر محصولی که به صورت دوار تراشیده شود تولید نمود.

برای خراطی از هر نوع چوبی با هر نوع برشی می توان استفاده کرد. حتی در مواقعی از چوب های دور ریز که کاربردی ندارند، می توان با دستگاه خراطی محصولات چوبی زیبا و بی نظیری تولید نمود. اما چوب هایی که دارای گره های بزرگ و یا دارای ترک هستند مناسب کار خراطی نیستند و هنگام خراطی این گونه چوب ها امکان شکستن چوب یا مغار وجود دارد. به طور کلی چوب های با تراکم بالا برای کار خراطی مناسب ترند. چوب هایی مانند افرا، گردو ،زیتون، فوفل، کهور، گلابی و انواع دیگر چوب ها می توانند برای ساخت محصولات چوبی توسط دستگاه خراطی مورد استفاده قرار بگیرند. در بعضی موارد از چوب های خشک و در بعضی موارد از چوب های مرطوب برای تراشیدن و خراطی استفاده می شود. حتی در بعضی موارد مانند کاسه ها چوب پخته می شود تا تراشیدن آن آسان تر شود.

انواع دستگاه خراطی:

دستگاه های خراطی را به لحاظ کارکرد می توان به سه دسته دستگاه خراطی ساده، کپی تراش و دستگاه خراطی cnc تقسیم نمود. دستگاه خراطی کپی تراش دارای چند دهانه است و در یک زمان مشخص، یک یا چند قطعه را با توجه به کلیشه ای که روی آن قرار داده شده همزمان خراطی می کند. کلیشه ها دارای فرم های مختلفی هستند و فرم خراطی قطعات از روی آن ها کپی می شود.

دستگاه خراطی CNC نیز دارای چند دهانه است و یک یا چند قطعه به طور همزمان در این دستگاه خراطی می شود. در دستگاه خراطی cnc طرح دلخواه توسط نرم افزار طراحی شده و وارد سیستم دستگاه می شود و عمل خراطی نسبت به طرح انجام می شود. در دستگاه خراطی cnc علاوه بر کار خراطی، قابلیت انجام منبت روی سطح قطعات چوبی نیز وجود دارد و این کار با دقت بالا و با کیفیت مطلوب انجام می شود.

دستگاه خراطی ساده نیز دارای دو نوع ایستاده و رومیزی است. دستگاه خراطی رومیزی نسبت به نوع ایستاده آن دارای حجم کمتر، قدرت پایین تر و وزن کمتر است و برای خراطی نمودن قطعات کوچک از آن استفاده می شود. این دستگاه به دلیل بدنه ضعیف نسبت به نوع ایستاده، برای انجام کارهای بزرگ محدودیت دارد. در این دستگاه طول کارگیر معمولا کمتر از 40 سانتی متر است و برای تراشیدن و خراطی نمودن محصولاتی مانند قندان، کاسه های کوچک، انواع دسته چوبی برای مغار، چاقو، کتری و غیره مناسب است. اما دستگاه خراطی ایستاده با بدنه چدنی مقاوم و سنگین با دهانه کارگیر بزرگتر و قدرت بیشتر می تواند برای ساخت انواع محصولات خراطی مورد استفاده قرار بگیرد. روش کار در هر دو دستگاه به یک صورت است و تنها تفاوت آن ها در کاربرد و نوع محصولی است که می توان با این دستگاه ها خراطی نمود. برای یک خراط کار حرفه ای و کسی که کارش به طور مداوم خراطی است، دستگاه خراطی ایستاده مناسب بوده و توصیه می شود.

دستگاه خراطی با برندهای مختلف در اندازه ها و توان های مختلف به صورت ایستاده و رومیزی تولید شده است. دستگاه خراطی محک یکی از برندهای معروف در ساخت انواع دستگاه خراطی به صورت ایستاده و رومیزی در بازار ایران است. با توجه به بالا رفتن شدید قیمت ابزار در بازار ایران دستگاه خراطی محک با قیمت مناسب مورد استقبال قرار گرفته و توانسته با تولید انواع دستگاه خراطی نیاز مشتریان را برآورده کند. برندهای دیگر با کیفیت خوب و قیمت بالا نیز در بازار موجود هستند که می تواند برای یک خراطکار حرفه ای انتخابی مناسب باشد. به عنوان مثال، دستگاه هایی که فک ثابت آن ها قابلیت چرخش دارد و برای خراطی نمودن کاسه های بزرگ مورد استفاده قرار می گیرند؛ دستگاه هایی که مانند دستگاه تراش فلزات دارای ریل تیغ گیر بوده و با تنظیم و حرکت دقیق روی قطعات چوبی عمل خراطی را انجام می دهند.

قسمت های مختلف دستگاه خراطی:

بدنه دستگاه خراطی:

بدنه دستگاه خراطی به دو صورت ایستاده و رومیزی دارای پایه و بدون پایه است.  قسمت اصلی بدنه دستگاه مانند یک ریل عمل کرده و فک متحرک و همچنین تکیه گاه مغار روی این ریل قابل جابجایی هستند. در حالت ایستاده، دستگاه به صورت چهار پایه است و این ریل در ارتفاع مناسب قرار می گیرد. ریل دستگاه خراطی باید کاملاً سلب و محکم باشد تا در هنگام کار دچار پیچش و نوسان نشود. در سمت چپ دستگاه تکیه گاهی روی ریل قرار دارد که تجهیزات فک ثابت و موتور دستگاه روی آن قرار می گیرد. این قسمت روی ریل ثابت بوده و مانند آن باید کاملاً سلب و محکم باشد. بدنه دستگاه معمولاً از جنس چدن بوده تا دچار انعطاف و لرزش نشود.

فک ثابت دستگاه خراطی:

فک ثابت دستگاه خراطی در سمت چپ دستگاه به صورت ثابت روی ریل محکم شده است. هم چنین موتور و شفت دستگاه روی فک ثابت در جهت ریل دستگاه قرار گرفته است. شفت دستگاه نیز توسط دو عدد یاتاقان روی فک ثابت قرار گرفته و در یک سمت آن برای تنظیم سرعت فولی چند پله و در سمت دیگر چهار نیش، سه نظام یا چهار نظام قرار دارد.

در دستگاه هایی که تنظیم دور توسط فولی انجام می شود، فولی چند پله در یک سمت شفت قرار می گیرد و روی موتور نیز در جهت عکس آن فولی چند پله تعبیه شده است. انتقال نیرو از موتور به شفت توسط تسمه انجام می شود. هرچه قطر فولی روی موتور بزرگ تر باشد و روی شفت کوچک تر، سرعت دستگاه بالاتر خواهد رفت؛ و هر چه قطر فولی روی موتور کوچک تر و روی شفت بزرگ تر باشد، سرعت دستگاه کمتر خواهد بود. به درک ساده تر این موضوع، محیط فولی روی موتور را در نظر بگیرید. به طور مثال اگر محیط فولی روی موتور ۱۵ سانتی متر باشد و محیط فولی روی شفت ۳۰ سانتی متر باشد سرعت شفت نصف سرعت موتور خواهد بود. یعنی موتور باید دور کامل بزند تا شفت یک دور گردش کند. عکس این حالت نیز وجود دارد. یعنی اگر فولی با محیط ۳۰ سانتیمتر روی موتور باشد و فولی با محیط ۱۵ سانتیمتر روی شفت قرار بگیرد، در صورت یک گردش کامل موتور، شفت دستگاه 2 دور کامل خواهد زد. بنابراین سرعت دستگاه دو برابر سرعت گردش موتور خواهد شد.

موتور دستگاه خراطی می تواند به صورت تک فاز یا سه فاز باشد. مزیت موتور های سه فاز نسبت به تک فاز حجم کمتر، صدای کمتر و استهلاک پایین تر در توان برابر است. قدرت موتور در دستگاه های مختلف خراطی متفاوت است ولی معمولاً بین یک و نیم تا دو اسب بخار است. کنترل سرعت می تواند توسط دیمر نیز انجام شود. مزیت دیمر نسبت به فولی چند پله در این است که سرعت، دارای بازه یکنواختی است اما در فولی چند پله ای سرعت به صورت پله ای افزایش می یابد. در تغییر سرعت توسط دیمر، سرعت می تواند از صفر شروع شده و آهسته با گردش یک ولوم به صورت یکنواخت افزایش پیدا کند. اما در فولی چند پله، سرعت به طور مثال از ۵۰۰ دور در دقیقه شروع شده و به ترتیب ۱۰۰۰، ۱۵۰۰ و ۲۰۰۰ به صورت پله ای بالا می رود.

در سمت دیگر شفت چهار نیش، سه نظام و چهار نظام قرار دارد. در دستگاه های قدیمی در قسمت سر فک ثابت چهار نیش برای به گردش درآوردن چوب استفاده می شد. به این صورت که مقطع چوب مرکز یابی شده و روی چهارنیش قرار می گرفت و با سفت کردن مهره فک متحرک، چهار نیش در مقطع چوب فرو می رفت و با گردش موتور قطعه چوب را به گردش در می آورد. اما امروزه در قسمت فک ثابت سه نظام یا چهار نظام قرار می گیرد و می توان قطعات مختلفی را به آن بسته و انواع کاسه تراشی و حجم های مختلف را خراطی نمود. همچنین می توان یک چهار نیش در قسمت مرکزی سه نظام و چهار نظام قرار داد. سه نظام و چهار نظام دارای فک هایی هستند که توسط آچار با یک نظم مشخص باز شده و قطعه کار در داخل این فک ها قرار می گیرد و با بستن آچار فک ها به صورت منظم جمع شده و قطعه کار را می گیرد. 

فک متحرک دستگاه خراطی:

فک متحرک دستگاه دارای یک پایه صلب از جنس چدن بوده که روی ریل دستگاه به صورت کشویی قابل جابجایی است. در قسمت زیر آن یک پولک تعبیه شده و در کنار فک متحرک نیز یک اهرم قرار داده شده است. با حرکت اهرم، پولکی فک متحرک را  به سمت خود کشیده و روی ریل ثابت می کند. این کار در هر نقطه از ریل می تواند انجام شود و بسته به طول  قطعه کار تنظیم می شود. در قسمت روی فک متحرک، مرغک هرزگرد قرار دارد. در قسمت نوک مرغک یک مخروط قرار گرفته که مانند نیش وارد مرکز مقطع چوب می شود. این مرغک دارای یک اهرم پیچی شکل است که با گردش اهرم، مرغک به سمت فک ثابت حرکت می کند. بنابراین زمانی که قطعه چوب روی چهار نیش قرار گرفت، یا بین سه نظام و چهار نظام بسته شد، در سمت دیگر فک متحرک به آن نزدیک شده و ثابت می شود. سپس اهرم پیچی مرغک را به گردش درآورده و نیش مرغک در مقطع چوب فرو می رود و قطعه کار روی دستگاه ثابت شده و آماده کار می شود.

نیش مرغک متحرک در جهت ریل دستگاه دقیقاً در مرکز چهار نیش یا چهار نظام قرار می گیرد. در غیر این صورت قطعه کار به صورت لنگ گردش می کند و باعث لرزش دستگاه و خطا در هنگام خراطی می شود.

تکیه گاه مغار دستگاه خراطی:

روی ریل دستگاه بین فک ثابت و فک متحرک تکیه گاهی وجود دارد که مانند فک متحرک، روی ریل قابل تنظیم است. این تکیه گاه محل تکیه مغار برای تراش دادن قطعه چوب است. این تکیه گاه نیز خود از دو قسمت تشکیل شده است. قسمت پایه  تکیه گاه پس از قرارگیری در محل مناسب توسط یک اهرم روی ریل دستگاه ثابت می شود. قسمت تکیه گاه مغار توسط یک محور روی پایه قرار می گیرد و می تواند ۳۶۰ درجه گردش کند. این قسمت نیز در محل مناسب خود قرار گرفته و توسط یک پیچ یا اهرم ثابت می شود. قسمت تکیه گاه مغار دارای یک لبه باریک است که در هنگام کار باید در نزدیکی قطعه چوب قرار بگیرد و مغار با تکیه بر روی این قسمت به قطعه چوب نزدیک شده و باعث تراش دادن قطعه چوب می شود. از آن جایی که چوب به سمت پایین گردش می کند، با برخورد مغار به قطعه چوب، تکیه گاه مانع پایین رفتن مغار می شود و عمل تراش دادن چوب اتفاق می افتد. تکیه گاه مغار در اشکال مختلفی وجود دارد که برای کاربردهای گوناگون مورد استفاده قرار می گیرد. معمول ترین آن به صورت صاف بوده و دارای یک لبه باریک است و برای تراش دادن انواع قطعات چوبی مورد استفاده قرار می گیرد. اما برای کاسه تراشی و دیگر فرم ها می توان از تکیه گاه های منحنی با فرم های مختلف استفاده نمود.

مزیت چهار نظام نسبت به سه نظام در دستگاه خراطی:

مزیت دستگاه خراطی چهار نظام (چهار کله) نسبت به سه نظام در این است که می توان قطعات چهار تراش را به صورت مستقیم روی چهار نظام بسته و شروع به خراطی نمود. اما در سه نظام ابتدا باید مقطع چوب تا حدودی گرد شود و سپس در سه نظام قرار بگیرد. بنابراین چهار نظام در دستگاه خراطی می تواند کارآمدتر باشد.

انواع مغار مورد استفاده در دستگاه خراطی و کاربرد آن ها:

مغارهای خراطی نسبت به مغارهای نجاری و منبت کاری دارای دسته بلند تر و همچنین طول تیغه بیشتر هستند. علت بلندتر بودن دسته‌های مغار خراطی  این است که هنگام گردش چوب و برخورد چوب با مغار، تکیه گاه به صورت یک محور عمل کرده و باعث حرکت الاکلنگی مغار می شود. هم چنین، دسته بلند این امکان را می دهد که خراطکار روی مغار تسلط داشته باشد و به راحتی جلوی اهرم شدن مغار را بگیرد. دسته مغارها عمدتاً چوبی بوده و تیغه مغار نیز از جنس فولاد آبدیده است. این مغارها دارای انواع گوناگون برای کاربردهای مختلف هستند که در قطرها و اندازه های مختلفی وجود دارند. اما چند مغار اصلی برای خراطی وجود دارد که نسبت به بقیه پرکاربردتر هستند. مغار تخت، مغار تخت سر کج، مغار پیکانی، مغار گلویی و مغار نیم باز در اندازه های مختلف از پرکاربردترین مغارهای خراطی هستند. برای خراطی اولیه چوب و گرد نمودن آن تا رسیدن به حد بالانس، می توان از مغازه های تخت سر کج و گلویی یا حتی نیم باز استفاده نمود. برای افراد تازه کار، برای رسیدن به نقطه بالانس و گرد شدن کامل چوب استفاده از مغار گلویی مناسب تر است. مغار تخت برای هموار و صاف نمودن و پرداخت کردن سطح چوب گرد شده و هم چنین برای پرداخت سطوحی که قوس به سمت بیرون دارند مورد استفاده قرار می گیرد. مغار تخت سر کج نیز بسیار کاربردی بوده و می توان توسط این مغار قطعه ای مانند شمعدان را از صفر تا صد خراطی نمود. انواع قوس ها، شیارها و پرداخت ها را می توان توسط این مغار انجام داد. از مغار پیکانی هم برای جداسازی اشکال مختلف و شیارزنی استفاده می شود. این مغار به صورت پیکان دارای نوک تیز بوده و به راحتی می تواند در عمق چوب نفوذ کند. مغار گلویی و مغار نیم باز دارای مقطع منحنی و گرد هستند. این مغارها برای ایجاد انواع قوس مورد استفاده قرار می‌گیرند. بیشترین کاربرد این مغار ها در کاسه تراشی و عمق تراشی انواع کاسه های چوبی است.

آموزش تیز کردن مغار خراطی:

برای تیز کردن مغار خراطی در صورتی که دچار لب پریدگی شده باشد ابتدا باید توسط دستگاه سنگ سنباده، سنگ زنی شده و آثار لب پریدگی از بین برود. سنگ زنی باید با توجه به فرم مغار انجام شود. به طور مثال، در مغار تخت باید مقطع مغار به صورت کاملاً ۹۰ درجه نسبت به پهنای آن تیز شود. زاویه لبه تیز مغار خراطی نسبت به دیگر مغارها کمی تند تر است. مغار های دیگر نیز با توجه به فرم شان سنگ زنی شده و لبه آن ها تیز می شود. برای پلیسه گیری و تیز شدن کامل مغار می توان از سه روش استفاده کرد.

در روش اول، با استفاده از پارچه کرباسی فولیش مخصوص که روی دستگاه سنگ سنباده بسته می شود و با آغشته شدن به صابون های مخصوص، مغار به آرامی در جهت گردش به فولیشر تکیه داده می شود و کاملاً پلیسه گیری می شود. در این روش باید دقت نمود که مغار حتماً در جهت گردش پلیشر قرار بگیرد و نوک مغار با فولیشر تماس نداشته باشد. در صورتی که نوع مغار با فولیشر تماس داشته باشد نتیجه عکس داده و مغار کاملاً کند خواهد شد. مغار از دو سمت باید با فولیشر تماس داشته باشد تا پلیسه ها از دو طرف پرداخت شوند و مغار کاملاً تیز گردد.

در روش دوم، می توان از سنگ نفت استفاده کرد و مغارها را پلیسه گیری نمود. برای این کار مقداری نفت را روی سنگ نفت ریخته سپس قسمت سنگ زده مغار را روی قسمت زبر سنگ نفت قرار می دهیم و با حرکت رفت و برگشتی تحت زاویه مغار پلیسه گیری می کنیم؛ سپس از سمت دیگر سنگ نفت که نرم تر است استفاده کرده و قسمت سنگ خورده مغار و پشت مغار را پلیسه گیری می کنیم. این کار در چند مرحله انجام می‌شود تا سطح سنگ خورده مغار کاملاً صاف و صیقلی و نوک مغار کاملاً تیز شود.

در روش سوم می توان از سنباده های پوست آب خیلی نرم استفاده کرد. در این روش سمباده ها را به آب آغشته کرده و روی یک سطح صاف قرار می دهیم و با حرکت رفت و برگشتی مغار روی سنباده عمل پلیسه گیری را انجام می دهیم. این کار باید کاملاً با صبر و حوصله انجام شود تا خروجی کار با کیفیت، و مغار ها کاملا تیز شود. کار با مغار تیز در دستگاه خراطی می تواند بسیار لذت بخش باشد. در صورتی که مغار ها به صورت کاملاً حفاظت شده مورد استفاده قرار بگیرند و تیغه های آن ها با هم برخوردی نداشته باشد می توان توسط یک سنباده پوست آب ۱۰۰۰ در هر سیکل کاری مغارها را به راحتی تیز نموده و مورد استفاده قرار داد. به تیز کردن مغار ها اصطلاحاً چاق کردن مغار نیز می گویند.

نحوه کار با دستگاه خراطی:

برای شروع به کار با دستگاه خراطی با توجه به حجم دستگاه، قطعه چوب توسط دستگاه اره نواری یا اره زنجیری بریده می شود. سپس در قسمت مقطع قطعه چوب، در دو طرف مرکز مشخص شده و علامت گذاری می شود. سپس قطعه چوب در سمت فک ثابت در مرکز چهار نیش قرار می‌گیرد و با ضربه چکش یا دست کمی چهار نیش در آن فرو می رود. در سمت دیگر، فک متحرک به قطعه چوب نزدیک شده و مرغک دستگاه به مرکز قطعه چوب تکیه داده می شود. فک متحرک ثابت شده و پیچ پیش‌برنده مرغک به حدی سفت می‌شود که نیش مرغک تا حدودی وارد چوب شود. تکیه گاه مغار در نزدیکی قطعه چوب و به لحاظ ارتفاع حدوداً در مرکز قرار می گیرد.  قطعه چوب توسط دست به آهستگی به گردش در می آید تا فاصله تکیه گاه مغار نسبت به چوب بررسی شود و در صورت نیاز تنظیم گردد.

برای شروع به کار دستگاه را در دور پایین قرار می دهیم و توسط مغار گلویی شروع به هموار نمودن سطح قطعه چوب می کنیم. برای این منظور دست چپ را روی تیغه مغار قرار داده و مغار را روی تکیه گاه به سمت قطعه چوب نزدیک می کنیم. دست راست در انتهای دسته مغار قرار گرفته و وظیفه عمل پیش‌روی و جلوگیری از اهرم شدن مغار را بر عهده دارد. دست چپ نیز وظیفه هدایت مغار را به عهده دارد. در حالت اولیه قطعه چوب به صورت تقریبی در مرکز دو مرغک قرار گرفته است. در هنگامی که دستگاه شروع به گردش می کند، قطعه چوب دچار نیروی گریز از مرکز می شود و باید توسط مغار سطح آن پرداخت شده تا به صورت بالانس شده در بیاید.

در صورتی که از دور بالا برای این کار استفاده شود قطعه چوب ممکن است از دستگاه رها شده و پرتاب شود! بنابراین از دور پایین استفاده کرده و شروع به بالانس کردن قطعه چوب می کنیم. بعد از اینکه سطح چوب تا حدودی گرد شد، دور دستگاه را بالاتر برده و عملیات فرم دهی با مغار های مختلف روی آن انجام می شود. برای این منظور ابتدا می توان نقاطی که لازم به جدا شدن دارد را علامت گذاری کرد. سپس با گردش دستگاه توسط مغار پیکانی یا مغار تخت سر کج براده برداری را انجام داد و در نهایت توسط مغارهای مختلف فرم دهی را اعمال کرد.

برای مغار کاری در دستگاه خراطی باید به این نکته دقت نمود که سهم دستگاه روی قطعه چوب جدا شود. منظور از سهم دستگاه، مقداری از قطعه چوب است که در قسمت فک ثابت و فک متحرک بدون مغار زنی باقی می ماند. باقی ماندن قسمتی از قطعه چوب به این علت است که مغار به چهار نیش یا مرغک برخورد نکند و دچار لب پریدگی نشود و عمل خراطی به درستی انجام شود. همچنین در پایان کار برای برش قطعه چوب می توان از این قسمت به عنوان تکیه گاه در انواع دستگاه ها استفاده نمود.

در پایان کار، دور دستگاه را بالاتر برده و عمل پرداخت و سمباده کاری انجام می شود. سنباده کاری به صورت سنباده های نواری روی قطعه چوب انجام می شود. در هنگام گردش دستگاه کافی است سنباده روی قسمت های مختلف قطعه کار تکیه داده شود تا عمل سمباده کاری اتفاق بیفتد. سنباده کاری از سنباده زبر مانند سنباده ۱۲۰ شروع شده و می تواند تا سمباده ۴۰۰ ادامه پیدا کند. برای پرداخت کاملاً صاف و صیقلی، می توان از پوشال چوب استفاده کرد. به این صورت که پوشال را در دست گرفته و در هنگام گردش قطعه کار، از سمت بالا و پایین روی قطعه کار فشار می دهیم و در اثر اصطکاک بین پوشال چوب و قطعه کار چوبی، سطح کار کاملاً صاف و صیقلی خواهد شد. همچنین به علت قرار گرفتن قطعه چوب بین دو مرغک و بدون تماس یا برخورد به جایی می توان رنگ کاری را انجام داد. بنابراین در صورت داشتن دیمر می توان دور دستگاه را در کم ترین حالت ممکن قرار داده و قطعه کار را به انواع رنگ آغشته نمود.

در هنگام خرید دستگاه خراطی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟

دستگاه های خراطی در ابعاد و اندازه های مختلفی به صورت رومیزی و به صورت پایه دار وجود دارد. بنابراین در نگاه اول باید دستگاه را با توجه به نوع کاربرد آن انتخاب نمود. دستگاه های رومیزی دارای توان کمتر، بدنه ضعیف تر و دهانه کارگیر کمتری نسبت به دستگاه های خراطی پایه دار هستند. بعد از انتخاب اندازه دستگاه باید بدنه دستگاه های مختلف نسبت به یکدیگر بررسی شود. در دستگاه خراطی، قرص و محکم بودن بدنه دستگاه بسیار مهم است. در صورتی که بدنه دستگاه ضعیف باشد در هنگام کار دچار نوسان شده و انجام خراطی را با مشکل مواجه می‌کند.

نکته دیگر در انتخاب دستگاه خراطی، قدرت موتور و همچنین سیستم تغییر دور دستگاه است. باید به این نکته توجه داشته باشید که تغییر دور دستگاه به صورت الکترونیکی بسیار مناسب تر و بهتر از سیستم تغییر دور فولی پله‌ای است. چرا که در دستگاه خراطی با تغییر دور  الکترونیکی می توان به راحتی دستگاه را در دورهای مختلف قرار داد و کار کردن با این دستگاه ها بسیار آسان تر خواهد شد.

مرغک ثابت دستگاه خراطی نیز از دیگر نکات مهم در انتخاب این دستگاه است. وجود چهار نظام در این قسمت می تواند برای تنوع در ساخت انواع محصولات خراطی از مزیت‌های آن به شمار بیاید. قطر کارگیر دستگاه از دیگر نکاتی است که باید به آن دقت شود. فاصله مرکز مرغک ثابت تا بدنه دستگاه، شعاع قطعه کاری است که می توان به دستگاه بسته و خراطی نمود. به طور مثال اگر فاصله بین مرکز مرغک ثابت تا بدنه دستگاه ۲۵ سانتی متر باشد می توان قطعات چوبی با قطر ۵۰ سانتیمتر را با آن خراطی نمود. همچنین طول کارگیر یعنی فاصله بین دو مرغک ثابت و متحرک در انتخاب دستگاه اهمیت دارد. در برخی دستگاه ها فک ثابت به صورت محوری قابلیت گردش دارد که برای پرداخت انواع کاسه ها می توان از این مزیت دستگاه بهره برد. همچنین می توان چوب هایی با قطر بیشتر را در این نوع از دستگاه ها خراطی نمود.

در هنگام خرید دستگاه خراطی دست دوم به چه نکاتی باید توجه کنیم؟

برای خرید دستگاه خراطی دست دوم ابتدا باید قطر و طول کارگیر را بررسی کرد. سپس نوبت به بدنه دستگاه می رسد تا از نظر استحکام وارسی شود. در ادامه باید تمام قسمت های دستگاه را از نظر شکستگی، جوش خوردگی و ترک مورد بازبینی قرار داد. هم چنین دقت کنید که مرغک ثابت و مرغک متحرک دقیقاً باید در مرکز یکدیگر قرار گرفته باشند.

وجود شکستگی و جوش خوردگی می تواند باعث ایجاد خطا در این تنظیمات شود. بنابراین از خرید دستگاه هایی که دارای جوش خوردگی یا ترک هستند خودداری کنید. موتور دستگاه را به لحاظ توان و حالت دورگیری مورد بررسی قرار گیرد و همچنین فولی آن را چک کنید که دچار لنگی نباشد. فولی لنگ در دستگاه خراطی می تواند باعث ایجاد لرزش شده و در هنگام خراطی کار سخت می شود. برای بررسی چهار نظام دستگاه به لحاظ لنگی می توان یک عدد مته در مرکز چهار نظام بسته و دستگاه را روشن نمود. در صورتی که مته بدون لنگی گردش کند بدین معناست که چهار نظام دستگاه بدون ایراد و لنگی است. مرغک متحرک دستگاه را با دست بررسی کنید که دچار لقی نباشد. لق بودن مرغک متحرک دستگاه می تواند در هنگام خراطی موجب لرزش قطعه چوب شده و کار خراطی را با مشکل مواجه کند. هم چنین پیچ یا اهرم فک متحرک دستگاه را مورد بازبینی قرار دهید تا عملکرد مناسبی داشته باشد. در صورتی که پیچ یا اهرم فک متحرک دچار مشکل باشد و کار خود را به درستی انجام ندهد در هنگام کار و یا بستن قطعه کار، فک متحرک به درستی ثابت نشده و در جای خود حرکت می کند و قطعه کار به درستی روی دستگاه قرار نمی گیرد. در انتها، دستگاه را در حالت بدون بار روشن کرده و لرزش دستگاه را بررسی کنید. وجود لرزش یا صدای اضافه در دستگاه می تواند نشانه خرابی یاتاقان ها و یا بلبرینگ های فک ثابت باشد.

ایمنی در کار با دستگاه خراطی:

برای کار با دستگاه خراطی از نقاب یا عینک برای محافظت از چشمان تان استفاده کنید. در هنگام کار، براده حاصل از تراش دادن چوب دقیقاً به سمت صورت خراط پرتاب می شود. بنابراین استفاده از عینک و نقاب کاملاً ضروری است. در دستگاه خراطی به سختی می توان از مکنده برای خروج گرد و غبار استفاده نمود. بنابراین حتماً از ماسک برای تنفس استفاده کنید. یکی دیگر از نکات مهم در کار با دستگاه خراطی استفاده از لباس کار مناسب است. لباس گشاد و آستین های بلند می تواند در کار با خراطی بسیار خطرناک باشد. در صورتی که قسمتی از لباس خراط به چهار نظام دستگاه برخورد کند، به دلیل گردش چهار نظام لباس به دور چهار نظام پیچیده و می تواند باعث ایجاد اتفاقات جبران ناپذیری گردد! بنابراین تا حد ممکن از لباس های جذب و آستین های کوتاه استفاده کنید.

از چوب های دارای ترک و گره های بزرگ استفاده نکنید. در صورتی که برای قطع کار از تنه درختان استفاده شود، به دلیل مشخص نبودن مرکزیت قطعه کار باید از دور پایین این دستگاه برای شروع به کار استفاده نمود. در صورتی که از دور بالا استفاده شود به دلیل نیروی گریز از مرکز قطعه چوب از دستگاه رها شده و پرتاب می شود!

در هنگام سمباده کاری تکیه گاه مغار را به طور کامل بردارید. موقع مغار کاری از نزدیک کردن انگشتان روی مغار به سمت قطعه کار خودداری کنید. برای انجام فرم های مختلف از مغار مخصوص آن کار استفاده کنید. و در نهایت همیشه مغارها را در حالت چاق و تیز نگه دارید.