آشنایی با اور فرز (فرز نجاری): راهنمای خرید

فرز نجاری (به انگلیسی: Router) یکی از دستگاه های پرکاربرد در صنایع چوب و نجاری و به طور کلی در همه هنرهای چوبی است. موارد کاربرد دستگاه فرز بسیار متنوع است و به عنوان مثال برای ایجاد اتصالات چوبی، فرم دادن لبه های انواع قطعات ساخته شده، پرداخت انواع فرم ها و قوس های چوبی از آن استفاده می شود. این موارد می تواند با استفاده از شابلون یا بدون آن انجام می شود که در آموزش های بعدی وودیانو تمامی این بخش ها به تفصیل نشان داده خواهد شد.

حتما ببینید: آشنایی با اره فارسی بر + راهنمای خرید [ ویدیوی آموزشی ] 

انواع مختلفی از ابزار فرز در بازار وجود دارد که اور فرز معروف ترین آن ها است. فرز مشتی و فرز انگشتی یکی دیگر از انواع فرز است که البته فرز انگشتی به اسم فرز مینیاتوری هم شناخته می شود. از فرز انگشتی یا مینیاتوری می‌توان برای پیکر تراشی یا منبت های ریز روی قطعات چوبی هم استفاده کرد. همین دستگاه فرز دستی به شکل فرز میزی هم استفاده می شود که به این ترتیب کارایی دو چندانی پیدا می کند. در این حالت دستگاه اورفرز زیر یک میز ثابت می شود و بدین شکل استفاده از تیغه های مختلف آن بسیار راحت تر خواهد شد.

فرز نجاری یا همان اور فرز و فرز انگشتی یا مینیاتوری با برندهای مختلفی در بازار ایران وجود دارند که مهم ترین آنها اور فرز ماکیتا (Makita)، اور فرز رونیکس (Ronix)، اور فرز توسن، اور فرز دی سی ای (DCA)، اور فرز دیوالت (DEWALT)، اور فرز بوش (Bosch)، اور فرز هیوندای (Hyundai)، اور فرز متابو (Metabo) و غیره است که با قیمت های متفاوت نسبت به هم، در بازار وجود دارند. هر کدام از این برند ها با قیمت های مختص به خود در پروژه های مختلف کارایی دارند. مثلا اگر فردی تولید انبوه دارد و فشار زیادی به دستگاه می آورد بهتر است از برندهای معتبرتر و گران تر برای خرید دستگاه اور فرز استفاده کند و اگر کار سبک با این دستگاه دارد از برندهای ارزان تر و یا اور فرز دسته دوم برای انجام پروژه های خود استفاده کند. در ادامه با وودیانو همراه باشید تا اطلاعات بیشتری برای آشنایی با فرز نجاری یا همان اورفرز بدست آورید.

انواع فرز نجاری (انواع اور فرز):

یک نوع از این دستگاه اور فرز یا همان فرز دستی است که برای فرم دادن لبه قطعات چوبی و همچنین اجرای انواع شیارهای مورد نیاز و برخی از اتصالات چوبی و حتی ساختن اتصالات چوبی استفاده می شود. همان طور که اشاره شد نوع دیگری از دستگاه فرز، فرز مشتی نام دارد که نوع کوچک‌تر فرز نجاری است. فرز مشتی برای انجام کارهای ظریف استفاده می شود. از این فرز نیز برای فرم دادن قطعات، اجرای شیار و هم چنین ایجاد برخی اتصالات چوبی در کارهای کوچک تر استفاده می شود. به طور کلی این دستگاه در کارهای ظریف تر کاربرد دارد و تقریبا جایگزینی ندارد.

فرز انگشتی یا فرز مینیاتوری نوع دیگری از این دستگاه است که برای ایجاد نقوش مختلف و همچنین فرم های ریز روی قطعات چوبی کاربرد دارد. از این فرز در پرداخت فرم های منبت کاری نیز استفاده می شود که سرعت ساخت پروژه های کوچک را بیشتر می کند.

قدرت مانور اور فرز بسیار بالا است و این مزیت با استفاده از تیغه های متنوعی که دارد بسیار بسیار بیشتر می شود؛ همین موضوع این دستگاه را به یکی از محبوب ترین ابزارهای نجاری تبدیل کرده است. پس به طور کلی، سه نوع فرز در بازار ایران متداول است: اور فرز، فرز مشتی و فرز انگشتی یا مینیاتوری.

انواع تیغه های فرز نجاری:

با استفاده از فرز و تیغه های متنوع این دستگاه تقریبا می توان همه کار انجام داد. تیغه های دستگاه فرز با توجه به اندازه دستگاه و قدرت آن دارای ابعاد و فرم های مختلفی است. این تیغه ها از یک پایه یا شفت استوانه‌ای و دو لبه تیز از جنس فولاد برنده و یک پایه که تیغه های برنده روی آن جوش شده اند تشکیل شده است. تیغه های فرز بر اساس نوع و اندازه شفت تیغه، خرید و فروش می شوند که تیغه پرداخت، دم چلچله، نیم گرد و کف تراش از این دست می باشند. اندازه شفت تیغه ها هم از ۶ تا ۱۲ متغیر است که باید در هنگام خرید به آن توجه کنید و آن را با اندازه دستگاه خود هماهنگ کنید.

حال در این بخش، با هر یک از انواع فرز بیشتر آشنا می شویم:

پایه تیغه در فرز نجاری:

در دستگاه اور فرز معمولی، پایه تیغه که شفت تیغه نامیده می شود به ضخامت ۱۲ میلیمتر است. در این دستگاه تیغه هایی با پایه ۶ یا ۸ میلیمتر هم بسته می شود. تیغه های پایه شش و هشت میلیمتر توسط یک تبدیل که اصطلاحاً بوش نامیده می شود داخل دستگاه اور فرز قرار می گیرند و محکم می شوند.

انجام این کار بدون استفاده از بوش غیر ممکن است. تیغه های ۶ و ۸ با بوش روی شفت تیغه قرار می گیرد و ضخامت شفت را به ۱۲ میلیمتر تبدیل می کند و روی دستگاه بسته می شود. با این کار می توان تیغه های ۶ و ۸ میلی متر را نیز روی همین دستگاه بست و از آن استفاده کرد.

نوع کوچک تر فرز که فرز مشتی نامیده می‌شود دارای تیغه هایی با پایه ۶ میلیمتر است و تیغه های بزرگتر که پایه ۱۲ میلی متری دارند روی آن بسته نمی شود. فرز انگشتی و مینیاتوری هم با توجه به حجم دستگاه دارای تیغه هایی با شفت ۳ تا ۶ میلیمتر است. تمامی این تیغه ها با ابعاد پایه مختلف، در اور فرز، فرز مشتی و فرز انگشتی همگی دارای تیغه های مختلفی هستند که تنوع زیادی داشته و هر کدام کاربرد خاص خود را دارند.

موتور محرک فرز نجاری:

فرز دستی نجاری (اور فرز) دارای یک الکتروموتور با دور بسیار بالا است که در بیشتر دستگاه ها و برندها سرعتش ۲۲ هزار دور در دقیقه است. بر روی بدنه اصلی دستگاه، دو عدد دستگیره برای هدایت دستگاه وجود دارد که در هنگام کار با دستگاه باید بسیار محکم در دست قرار گیرد. اور فرز یک صفحه در جهت عمود بر شفت دستگاه دارد که عملیات بار برداری به این شکل انجام می شود. هم چنین در قسمت انتهای شفت اور فرز، یک مهره برای بستن تیغه ها و محکم کردن آن بر روی دستگاه وجود دارد. با کمک مهره و بسته شدن صحیح تیغه، دستگاه با دور ۲۲ هزار دور در دقیقه، تیغه را به گردش در می آورد. به این ترتیب می‌توان با در دست گرفتن دستگیره‌ها، صفحه دستگاه را روی قطعات چوبی هدایت کرده و توسط تیغه در حال گردش، در لبه قطعات فرم های مختلفی را ایجاد کرد.

فرز نجاری در حالت میزی:

فرز نجاری دستی برای فرم دادن لبه قطعات ریز هم کاربرد دارد. در صورتی که قطعات کوچک  باشند و  نشود فرز را روی آنها حرکت داد، می توان دستگاه را زیر یک میز بسته و قطعه چوبی را از مقابل تیغه عبور داد. برای اجرای صحیح این روش باید طوری تیغه مهر شود که فقط از یک سوراخ تعبیه شده روی میز خارج شود. در این صورت می‌توان قطعات کوچک را هم به راحتی فرم دار کرد. در این حالت قطعه چوب مورد نظر در دست محکم می شود و به سمت تیغه دستگاه تکیه داده می شود و فرم تیغه به شکل معکوس روی چوب پیاده می شود.

نکات ایمنی کار با اور فرز:

• در هنگام استفاده از دستگاه فرز نجاری حتما از عینک مخصوص کار استفاده شود.
• به خاطر صدای بلند این دستگاه حتما از گوشی محافظ استفاده شود.
• هنگام پرداخت ام دی اف یا سایر متریال های مضر حتما از ماسک استفاده شود.
• مهم ترین مورد در کار با این دستگاه این است که در هنگام تعویض تیغه و تنظیم صفحه دستگاه، دو شاخه دستگاه از برق کشیده شده باشد. چون با کمترین تماس دست با دکمه دستگاه فرز روشن می‌شود و در کمتر از یک ثانیه به ۲۲ هزار دور در دقیقه می رسد. در صورت رعایت نکردن این مورد ایمنی، خطرات جبران ناپذیری ایجاد خواهد شد.
• در هنگام کار با این دستگاه دستگیره‌های آن را محکم در دست بگیرید تا در برخورد تیغه با قسمت‌های سخت قطعات چوبی، غافلگیر نشوید و کنترل دستگاه از دست شما خارج نشود.
• به جهت حرکت تیغه دقت کنید تا در هنگام برخورد تیغه با چوب های بد راه و بی راه دچار مشکل پس زدگی نشوید.
• دقت کنید در هنگام کار با دستگاه سیم فرز در مسیر برش تیغه قرار نگیرد.
• از مکنده برای کار با دستگاه در حالت میزی استفاده کنید تا در اثر پاک کردن خاک اره با دست مشکل و خطری پیش نیاید.
• از تیغه های تیز و اصطلاحا چاق برای کار استفاده کنید، زیرا ضربه تیغه کند به چوب بسیار زیاد است.

نکات مهم در هنگام خرید دستگاه فرز نو یا دسته دو:

مواردی که باید در هنگام خرید اور فرز نو یا دسته دو به آن توجه کنید و با چک لیست خود مقایسه کنید به شکل زیر است:

• قدرت دستگاه اور فرز
• اندازه شفت تیغه ای که به فرز بسته می شود
• وزن دستگاه فرز
• برند سازنده دستگاه اور فرز
• لوازم جانبی دستگاه فرز
• تاریخ تولید دستگاه فرز
• لنگ نبودن شفت دستگاه اور فرز
• وضعیت ظاهری اور فرز
• سالم بودن بدنه دستگاه فرز

انواع برندهای اور فرز در بازار ایران:

برندهای مختلفی از اور فرز در ایران وجود دارند که با توجه به قیمت و اعتبار برندها خرید و فروش می شوند و طرفداران مخصوص به خود را دارند. با توجه به نوع کار و بودجه مورد نظر، می توان فرز مورد نظر را انتخاب نمود: برندهایی نظیر فرز ماکیتا، فرز دیوالت، اور فرز بوش، فرز هیوندای، فرز متابو در بازار ایران به عنوان برندهای با کیفیت شناخته می شوند. اما در حال حاضر برند های دیگر هم در ایران فعالیت می کنند که اکثرا فرزهای چینی هستند و با توجه به نوع کار شما با قیمت پایین تر قابل انتخاب هستند. برندهای دیگری هم در ایران هستند مانند فرز رونیکس، فرز توسن و فرز دی سی ای که طرفداران خاص خود را دارند.